14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Εικόνες του 21ου Αιώνα, 9-18 Μαρτίου 2012

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ ΣΕ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΜΠΑΛΚΑΝ ΦΟΚΟΥΣ – ΔΑΝΕΖΙΚΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Το 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα αναδεικνύει κινηματογραφίες που τα τελευταία χρόνια βρίσκονται στο προσκήνιο, προσελκύοντας το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Ντοκιμαντέρ πρόσφατης παραγωγής απ’ τη βαλκανική χερσόνησο και τη Δανία θα διεκδικήσουν στην 14η διοργάνωση την προσοχή του σινεφίλ κοινού.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΑ ΔΑΝΕΖΙΚΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
Με καταγωγή από μια χώρα που έχει αφήσει το ξεχωριστό στίγμα της στο διεθνή κινηματογραφικό χάρτη, οι δανοί ντοκιμαντερίστες αποδεικνύονται ισάξιοι των μυθοπλαστών ομότεχνών τους. «Οπλισμένοι» με οικουμενική ματιά και προσανατολισμένοι στην ανθρωποκεντρική διάσταση των θεμάτων τους, καταπιάνονται με ζητήματα ακανθώδη. Σύγχρονες πολιτικές αναταράξεις, ιστορική μνήμη, σκοτεινές όψεις του κόσμου και ακραίες ανθρώπινες αφηγήσεις, διαμορφώνουν μια δυναμική θεματική παλέτα, που χαρακτηρίζεται από σκηνοθετική πρωτοτυπία και υφολογικούς πειραματισμούς και επιτυγχάνει να αναδείξει την αφανή όψη της πραγματικότητας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το ντοκιμαντέρ "Αμπάσαντορ" του Μαντς Μπρούγκερ. Ο σκηνοθέτης, μέσα από το γνώριμο – από το βραβευμένο (...)– «αντάρτικο» στυλ του, «εισβάλλει» με κρυφές κάμερες ως διπλωμάτης - επιχειρηματίας στη Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής και, ισορροπώντας τολμηρά ανάμεσα στην κωμωδία και το θρίλερ, αποκαλύπτει τους απόκρυφους μηχανισμούς διαφθοράς και εξαθλίωσης της μετα-αποικιακής Μαύρης Ηπείρου.
Ακτιβιστές, από διαφορετική σκοπιά, είναι και οι δημιουργοί του ντοκιμαντέρ (...) που έζησαν και κατέγραψαν τις πρώτες μέρες από το ξέσπασμα της αιγυπτιακής επανάστασης. Ο δανοπαλαιστίνιος Ομάρ Σαρκάουι και ο αιγυπτιοαμερικανός Καρίμ Ελ Χακίμ μεταδίδουν εκ των έσω τον αληθινό παλμό της εξέγερσης, με ωμά ρεαλιστικά πλάνα που σφύζουν από φόβο, παράνοια και ελπίδα.
Πολιτική χροιά διαθέτει και το ντοκιμαντέρ (...) της Λίζε Μπιρκ Πέντερσεν, ένα διεισδυτικό προφίλ της σύγχρονης, εύθραυστης ρωσικής δημοκρατίας, ιδωμένο μέσα από το ηθικό δίλημμα μιας 19χρονης, εκπροσώπου της πατριωτικής νεολαίας του Πούτιν, που διχάζεται ανάμεσα στο δεσποτισμό του χθες και το φιλελευθερισμό του αύριο.
Ο άνθρωπος τοποθετείται στο επίκεντρο των ιστοριών που πραγματεύονται τα δανέζικα ντοκιμαντέρ. Στο (...) του Μάγκνους Γκέρτεν ξετυλίγεται ένα συγκινητικό κουβάρι αναμνήσεων με βάση τις μαρτυρίες τριών εκ των 30.000 επιζώντων του Ολοκαυτώματος που βρήκαν σωτηρία στο λιμάνι Μάλμο της Σουηδίας. Στο καταγγελτικό (...) των Νικόλ Χοράνικαι Χάιντι Κιμ Άντερσεν, τρεις νεαρές Φιλιππινέζες που ζουν στη Δανία βιώνουν την από λυτη εκμετάλλευση, καθώς μέσω του θεσμού (...) μετατρέπονται σε οικονομικές μετανάστριες. Παράλληλα, η πρωτοφανής δικαστική υπόθεση ενός δανού άνδρα που σκότωσε κατά λάθος τον καλύτερο φίλο του με ένα σπαθί σαμουράι, διερευνάται στην ταινία Υπόθεση Σαμουράι της Έβα Μούλβαντ.
Εκρηκτικές ερωτικές ιστορίες καταγράφουν τα ντοκιμαντέρΛάβ Αντίκτ της Περνίλε Ρόζε Γκρένκγιαρ των Κρίστιαν Μπόνκε και Αντρέας Κέφεντ /. Στο Λάβ Αντίκτ κλέβουν την παράσταση οι γενναιόδωρες εξομολογήσεις επτά ανθρώπων, οι οποίοι εθισμένοι στον έρωτα, οδηγούνται σε ένα φαύλο κύκλο εμμονής, αυτοκαταστροφής και μοναξιάς. Από την άλλη, το (...), χτίζει το πορτρέτο ενός πρώην παγκόσμιου πρωταθλητή χορού, που προσπαθεί να κάνει δυναμική επάνοδο με παρτενέρ τη σύντροφό του.
ΜΠΑΛΚΑΝ ΦΟΚΟΥΣ
Το 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης - Εικόνες του 21ου αιώνα, μέσα απ’ το αφιέρωμα Μπάλκαν Φόκους- το οποίο εντάσσεται στο πρόγραμμα «Θεσσαλονίκη - Σταυροδρόμι πολιτισμών» του Υπουργείου Πολιτισμού & Τουρισμού - αναδεικνύει την θεματική και αισθητική ποικιλομορφία του έργου δημιουργών απ’ τη βαλκανική χερσόνησο. Ντοκιμαντέρ απ’ τη Ρουμανία, τη Σερβία, την Κροατία και την Τουρκία, συνθέτουν ένα συναρπαστικό ψηφιδωτό του σύγχρονου κόσμου.
Δυνατή είναι η εκπροσώπηση της Ρουμανίας, με τρεις ταινίες που ξεδιπλώνουν διαφορετικές πτυχές της έννοιας «αγάπη». Οι Ράντου Μουντεάν και Αλεξάντρου Μπάτσιου, στο (Ρουμανία, 2011), την ανιχνεύουν πίσω απ’ τα δεσμά της φυλακής, καθώς απ’ το 2006 το ρουμάνικο σωφρονιστικό σύστημα επιτρέπει το γάμο μεταξύ κρατούμενων. Παρά τη στέρηση της ελευθερίας τους, οι ήρωες αυτού του ντοκιμαντέρ εκφράζουν την πεποίθηση πως αυτές οι ιδιότυπες συζυγικές σχέσεις αποτελούν ίσως την μοναδική τους ελπίδα για μια διαφορετική προοπτική. Στο (...) (Ρουμανία, 2011), των Ιλεάνα Στανκουλέσκου και Αρτσίλ Χεταγκούρι, ένας καθηγητής κοινωνιολογίας διδάσκει στους φοιτητές του ότι η αληθινή αγάπη είναι πιθανή, ιδέα που έρχεται σε αντίφαση με όσα του έχει διδάξει η ίδια η ζωή. Μέσα από την ιδιότητά του, προσπαθεί να κατανοήσει κάθε προσωπική αποτυχία, την ίδια στιγμή που η ανάγκη του για συντροφικότητα, του ανοίγει νέους ορίζοντες.
Μια δυνατή ιστορία αγάπης και ταυτόχρονα μια χαρτογράφηση της συντηρητικής κοινωνίας της Ρουμανίας αποτελεί το (...) (Ρουμανία, 2011) του Κλαούντιου Μίτκου. Ο δημιουργός, με οδηγό δυο νεαρούς ερωτευμένους ομοφυλόφιλους, εισάγει τον θεατή στον κόσμο της νέας γενιάς, η οποία διεκδικεί την σεξουαλική έκφρασή της, σε ένα κράτος που αποδέσμευσε την ομοφυλοφιλία απ’ τον Ποινικό Κώδικα, μόλις το 2001. Ένας αθέατος πόλεμος ενάντια στις προκαταλήψεις, την άγνοια και την μισαλλοδοξία εκτυλίσσεται με μια και μόνη διεκδίκηση: Την υπεράσπιση βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Αντιστοίχως, έναν άνισο αγώνα ενάντια στα μεγάλα συμφέροντα δίνουν οι κάτοικοι τριών κοιλάδων της Μαύρης Θάλασσας, στο (...) (Τουρκία, 2011), της Ρυγιά Αρζού Κεκσάλ, με στόχο να προστατεύσουν τους ποταμούς που διασχίζουν την περιοχή τους. Δαβίδ εναντίον Γολιάθ, μια μάχη – αρχέτυπο, λειτουργεί μέσα απ’ τη ματιά της Κεκσάλ, ως μια φωνή αφύπνισης, αλλά και αντίστασης.
Το αθλητικό πνεύμα και την υπέρβαση του εαυτού, εξυμνούν οι ταινίες (...) Σερβία, 2011) του Ντάρκο Μπάζιτς (Κροατία, 2011) του Ντέγιαν Ασίμοβιτς. Το (...), ακολουθεί τη διαδρομή του ποδοσφαιριστή Ντέγιαν Πέτκοβιτς απ’ την επαρχία της Σερβίας στην κορυφή του βραζιλιάνικου πρωταθλήματος, ενώ το (...) αφηγείται τη συγκλονιστική ιστορία του κροάτη πρωταθλητή των Παραολυμπιακών Αγώνων, Ντάρκο Κράλι.
Οι ταινίες (...) εντάσσονται σε ενότητες που χρηματοδοτούνται μεταξύ άλλων δράσεων του 14ου ΦΝΘ, από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2007-2013.