Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης «Εφιάλτες από το Μέλλον»

Η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης συνεχίζει τη δραστηριότητά της προβάλλοντας ταινίες μελλοντολογικής φύσης –τρεις εκ των οποίων ιδιαίτερα σπάνιες-, μέσα από το αφιέρωμα με τίτλο «Εφιάλτες από το Μέλλον», που θα πραγματοποιηθεί από τις 24 έως τις 27 Οκτωβρίου 2013 στην αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος (Μουσείο Κινηματογράφου - Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Α΄, Λιμάνι).

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει τρεις ταινίες μυθοπλασίας: Γράμματα ενός νεκρού ανθρώπου του Κονσταντίν Λοπουσάνσκι (Σοβιετική Ένωση, 1986), Ο θάνατος της φιλίας του Πίτερ Γουόλεν (Ηνωμένο Βασίλειο, 1987), Μελαγχολία του Λαρς φον Τρίερ (Δανία, Σουηδία, Γαλλία, Γερμανία, 2011), καθώς και το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ Πυρηνικό ολοκαύτωμα  των Φόλκερ Σλέντορφ, Αλεξάντερ Κλούγκε, Άξελ Ένγκστφελντ και Στέφαν Άουστ, (Δυτική Γερμανία, 1982).

Πώληση εισιτηρίων: Μουσείο Κινηματογράφου – Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α΄, Λιμάνι, τηλ. 2310-508.398, cinematheque@filmfestival.gr)

Τιμή εισιτηρίου: 4 ευρώ (γενική είσοδος), 3 ευρώ (για τα μέλη).

Κάρτα μέλους: 1 ευρώ.

Ώρα προβολών: 18:30, 21:00

Πρόγραμμα προβολών

Πέμπτη 24 Οκτωβρίου

18.30 Ο θάνατος της φιλίας - 21.00 Πυρηνικό ολοκαύτωμα

Παρασκευή 25 Οκτωβρίου

18.30 Μελαγχολία - 21.00 Γράμματα ενός νεκρού ανθρώπου

Σάββατο 26 Οκτωβρίου

18.30 Πυρηνικό ολοκαύτωμα -  21.00 Μελαγχολία

Κυριακή 27 Οκτωβρίου

18.30 Γράμματα ενός νεκρού ανθρώπου -  21.00 Ο θάνατος της φιλίας

Οι ταινίες

Γράμματα ενός νεκρού ανθρώπου (Σοβιετική Ένωση, 1986)

Σκηνοθεσία: Κονσταντίν Λοπουσάνσκι  Ασπρόμαυρη-Έγχρωμη, 87΄.

Η ιστορία εξελίσσεται σε μία ανώνυμη πόλη, μετά το τέλος ενός πυρηνικού πολέμου που εξαφάνισε τα πάντα. Όλα ξεκίνησαν από έναν χειριστή που εκτόξευσε κατά λάθος έναν πύραυλο και οι αλυσιδωτές αντιδράσεις των άλλων χωρών οδήγησαν σε πυρηνικό ολοκαύτωμα. Οι μόνοι επιζήσαντες ζουν σε καταφύγια και κυρίως σε κάποιο που βρίσκεται κάτω από την βιβλιοθήκη ενός μουσείου. Η εποχή είναι μόνιμα χειμώνας, λόγω της αυξημένης ραδιενέργειας και της οικολογικής καταστροφής που έχει συντελεστεί, ενώ η στρατιωτική αστυνομία διεξάγει συνεχώς ελέγχους, έτσι ώστε όσοι είναι μολυσμένοι να μην πλησιάζουν τους άλλους. Κεντρικός ήρωας είναι ένας καθηγητής και κάτοχος Νόμπελ Φυσικής, ο μόνος που σώθηκε από την οικογένειά του, ο οποίος προσπαθεί με κάθε τρόπο να βοηθήσει τους συνανθρώπους του και κυρίως τα μικρά παιδιά. Για να μπορέσει να σταθεί όρθιος ψυχολογικά και να επιβιώσει χωρίς να τρελαθεί, «στέλνει» με το μυαλό του γράμματα στον γιο του με πληροφορίες και ειδήσεις από την ζοφερή του καθημερινότητα, σαν εκείνος να ήταν παρών, παρόλο που έχει χαθεί μαζί με τους υπόλοιπους...

Ο Κονσταντίν Λοπουσάνσκι, βοηθός παραγωγής στο αριστουργηματικό Στάλκερ του Αντρέι Ταρκόφσκι, δημιουργεί ένα σκοτεινό και απαισιόδοξο έργο με μεγάλη εικαστική δύναμη. Η ταινία, που γυρίστηκε την χρονιά του ατυχήματος του Τσέρνομπιλ, είναι σπάνια και έχει προβληθεί ελάχιστα στο ελληνικό εμπορικό κύκλωμα.

Ο θάνατος της φιλίας (Ηνωμένο Βασίλειο, 1987)

Σκηνοθεσία: Πίτερ Γουόλεν. Έγχρωμη, 78΄.

Ο άγγλος δημοσιογράφος Σάλιβαν βρίσκεται σε αποστολή στο Αμάν της Ιορδανίας το Σεπτέμβριο του 1970, μια περίοδο όπου στην περιοχή επικρατεί εμπόλεμη κατάσταση και υπάρχει μεγάλη ένταση μεταξύ της Οργάνωσης για τη Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και του ιορδανικού στρατού. Μια μέρα συναντά μια περιπλανώμενη άγνωστη γυναίκα, χωρίς χαρτιά, και την παίρνει υπό την προστασία του. Εκείνη του εκμυστηρεύεται ότι ονομάζεται Φιλία και πως είναι εξωγήινη, σταλμένη από έναν μακρινό πλανήτη για μια αποστολή ειρήνης, ωστόσο λόγω μιας δυσλειτουργίας κατά την είσοδό της στον πλανήτη Γη, αντί να προσγειωθεί στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, που ήταν και ο προορισμός της, κατέληξε στο Αμάν. Κάποια στιγμή, ο Σάλιβαν βρίσκει ανάμεσα στα πράγματά της ένα μεταλλικό κουτί γεμάτο κρυστάλλους, οι οποίοι πυρακτώνονται και εκπέμπουν ανεξήγητους ήχους. Η Φιλία τους απενεργοποιεί, τού λέει ότι είναι ένα είδος ημερολογίου στο οποίο έχει κρατήσει σημειώσεις με την μορφή εικόνας και μάλιστα του δωρίζει έναν για ενθύμιο. Όταν αρχίζουν οι πολύνεκρες συγκρούσεις του Μαύρου Σεπτέμβρη, όπου πολλοί Παλαιστίνιοι θα χάσουν την ζωή τους, ο Σάλιβαν δραπετεύει από την φρίκη του πολέμου και χάνεται με την γυναίκα-ρομπότ, η οποία αρνείται να φύγει. Χρόνια αργότερα, η έφηβη κόρη του Κατερίνα, η οποία ασχολήθηκε με τον περίεργο κρύσταλλο που του είχε χαρίσει η Φιλία, τού ανακοινώνει ότι χάρη στις νέες τεχνολογίες ο κρύσταλλος μπορεί να ερμηνευθεί και να παιχθεί σαν βιντεοταινία...

Σπάνια και δυσεύρετη ταινία επιστημονικής φαντασίας που δεν έχει προβληθεί ποτέ στο εμπορικό κύκλωμα στην Ελλάδα, η οποία σχολιάζει την απώλεια της ανθρωπιάς και της φιλίας, μέσα από το εξωγήινο βλέμμα του Άλλου. Η Τίλντα Σουίντον σε μια από τις πρώτες της κινηματογραφικές εμφανίσεις στο ρόλο της Φιλίας.

Μελαγχολία (Δανία, Σουηδία, Γαλλία, Γερμανία, 2011).

Σκηνοθεσία: Λαρς φον Τρίερ. Έγχρωμη, 130΄.

Ένας πλανήτης με το όνομα Μελαγχολία, κρυμμένος πίσω από τον Ήλιο, κατευθύνεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα προς την Γη και κανείς δεν ξέρει αν θα την προσπεράσει ή αν θα συγκρουστεί μαζί της, εξαφανίζοντάς την. Η ταινία χωρίζεται σε δύο μέρη, δύο κεφάλαια που το καθένα φέρει ως τίτλο το όνομα των ηρωίδων: Το πρώτο ονομάζεται «Τζαστίν» και το δεύτερο «Κλερ». Στο πρώτο μέρος, στο τεράστιο εξοχικό της Κλερ, παρακολουθούμε τη δεξίωση της Τζαστίν, η οποία μόλις έχει παντρευτεί. Από την αρχή καταλαβαίνουμε πως όλα πάνε στραβά. Η νεόνυμφη και διαταραγμένη ψυχικά Τζαστίν παθαίνει κρίση πανικού και η δεξίωση σταματά απότομα. Στο δεύτερο κεφάλαιο, αφιερωμένο στην Κλερ, παρακολουθούμε τις δυο γυναίκες στη διάρκεια ενός διημέρου, μετά τη διάλυση του γάμου της Τζαστίν. Οι ηρωίδες αντιμετωπίζουν, η κάθε μία με τον τρόπο της, το πιθανό τέλος του κόσμου, καθώς ο πλανήτης Μελαγχολία πλησιάζει επικίνδυνα…

Ο πάντα προκλητικός και αμφιλεγόμενος δαιμόνιος Λαρς φον Τρίερ, μεταλλάσσει το είδος ταινιών καταστροφής του κόσμου σ’ ένα σπαρακτικό ελεγειακό οικογενειακό δράμα και σχολιάζει, με εικόνες υποβλητικές και λυρικές, την ανθρώπινη κατάσταση, μιλώντας για την μοναξιά, τον φόβο μπροστά στο επικείμενο τέλος και τη λυτρωτική δύναμη της αγάπης. Η Μελαγχολία κέρδισε το βραβείο καλύτερης ταινίας της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ενώ οι ερμηνείες του κεντρικού γυναικείου διδύμου -Κίρστεν Ντανστ (βραβείο ερμηνείας στο φεστιβάλ Καννών) και Σαρλότ Γκενσμπούργκ - είναι έξοχες.

Πυρηνικό ολοκαύτωμα (Δυτική Γερμανία, 1982)

Σκηνοθεσία: Φόλκερ Σλέντορφ, Αλεξάντερ Κλούγκε, Άξελ Ενγκστφελντ, Στέφαν Άουστ. Έγχρωμη, 122΄.

Πρόκειται για μια ταινία που βασίζεται στη συλλογική προσπάθεια τεσσάρων γνωστών σκηνοθετών της Δυτικής Γερμανίας και ενός συγγραφέα, του Χάινριχ Μπελ, γύρω από ένα καυτό κοινωνικό και οικολογικό πρόβλημα: Την εγκατάσταση πυραύλων Πέρσινγκ 2 και Κρουζ στο έδαφος της Δυτικής Γερμανίας και τον σοβαρό κίνδυνο μιας επικείμενης πυρηνικής σύρραξης. Οι Φόλκερ Σλέντορφ, Αλεξάντερ Κλούγκε, Στέφαν Άουστ, Άξελ Ένγκστφελντ και Χάινριχ Μπελ επιχειρούν κάτι ιδιαίτερα φιλόδοξο: Μια στρατευμένη ταινία διαμαρτυρίας-καταγγελίας, η οποία όμως ξεφεύγει από τα τυποποιημένα πλαίσια στα οποία κινούνται οι ταινίες του είδους, κατορθώνοντας να ενέχει και το δοκιμιακό στοιχείο, να μην πληροφορεί μονάχα αλλά και να προκαλεί δέος στον θεατή γύρω από το τι σημαίνει πραγματικά ένα πιθανό πυρηνικό ολοκαύτωμα. Το οπτικό υλικό της ταινίας είναι ετερογενές και πολυσύνθετο: Ενημερωτικά και προπαγανδιστικά ντοκιμαντέρ του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ και της Δυτικής Γερμανίας, συνεντεύξεις πολιτικών, αξιωματούχων και στρατιωτικών, συνομιλία με τον κατασκευαστή της βόμβας νετρονίου, διαδηλώσεις ειρηνιστών και οικολόγων, εκτιμήσεις και στατιστικές προβλέψεις για το μέγεθος και τις επιπτώσεις της καταστροφής, ντοκουμέντα από παλιότερες πολιτικές κρίσεις που έφεραν τον πλανήτη κοντά στην καταστροφή...

Μια ταινία που θέτει επιτακτικά το θέμα της πληροφόρησης, της γνώσης, της συνειδητοποίησης και της κινητοποίησης του σκεπτόμενου πληθυσμού γύρω από αυτό το φλέγον ζήτημα.