12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης –
12-21 Μαρτίου 2010
Συνέντευξη Τύπου
«Οδύσσειες σωμάτων: μπαλάντα για τον Νίκο Κούνδουρο» -
«Ηλίας Τσέχος ή σταγόνα ή ωκεανός» (14/3/2010)
Ο κύκλος των συνεντεύξεων Τύπου των ελληνικών ταινιών που συμμετέχουν στο διεθνές πρόγραμμα του 12ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκη – Εικόνες του 21ου Αιώνα, άνοιξε την Κυριακή 14 Μαρτίου 2010 στο βιβλιοπωλείο Ιανός με πρώτους προσκεκλημένους τους σκηνοθέτες Αντώνη Μποσκοϊτη (Οδύσσειες σωμάτων: μπαλάντα για τον Νίκο Κούνδουρο) και Ηλία Ιωσηφίδη (Ηλίας Τσέχος ή σταγόνα ή ωκεανός), οι ταινίες των οποίων συμμετέχουν στην ενότητα «Πορτραίτα – Ανθρώπινες Διαδρομές».
Ένα πορτραίτο του σκηνοθέτη Νίκου Κούνδουρου επιχείρησε να συνθέσει στην ταινία του ο Αντώνης Μποσκοϊτης, ενώ ο Ηλίας Ιωσηφίδης, όπως σημείωσε ο ίδιος, ασχολήθηκε με τον Ηλία Τσέχο, έναν από τους σημαντικότερους νεοέλληνες ποιητές που έχει συνθέσει επτά ποιητικές συλλογές αλλά το έργο του δεν είναι ευρύτερα αναγνωρισμένο.
Ο ηθοποιός Πέτρος Φυσσούν που συνεργάστηκε με τον Νίκο Κούνδουρο στην ταινία «Παράνομοι», είχε πει ότι «ο Νίκος είχε την ιδιότητα να ταλαιπωρεί τους ανθρώπους στα γυρίσματα». Ο Αντώνης Μποσκοϊτης μιλώντας για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε κατά διάρκεια των γυρισμάτων του ντοκιμαντέρ για τον αναγνωρισμένο σκηνοθέτη, σημείωσε: «Μοιάζει σαν να παλεύεις με ένα θηρίο, από την αρχή της ταινίας μέχρι το τέλος της, ακόμη και τώρα. Γνωρίζεις εκ των προτέρων πως όταν συνεργάζεσαι με τον Κούνδουρο έχεις απέναντι σου έναν άνθρωπο σαρωτικό, μια αντισυμβατική προσωπικότητα. Περάσαμε καταστάσεις κόντρας και συναίνεσης, αλλά πιστεύω ότι το αποτέλεσμα μας δικαίωσε».
Η αντισυμβατικότητα του χαρακτήρα του φάνηκε, όπως είπε ο σκηνοθέτης, από την επιθυμία του να μην μοιάζει η ταινία με τηλεοπτικό αφιέρωμα προς στο πρόσωπο του. «Το μόνο που μου υπέδειξε ήταν να μην γίνει “αγιογραφία” η ταινία, όπου όλοι θα έβγαιναν και θα μιλούσαν γι’ αυτόν με καλά λόγια», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Μποσκοϊτης. Μιλώντας για την σεκάνς πάνω στην οποία είναι βασισμένος ο κορμός του ντοκιμαντέρ, είπε χαρακτηριστικά: «Καταφέραμε να συγκεντρώσουμε 10 ημίγυμνες κοπέλες μετά από πολύ προσπάθεια και δημιουργήσαμε στοιχεία που αναφέρονταν ξεκάθαρα στην ταινία του “Μπορντέλο”. Ήξερα ότι ετοιμαζόταν να γυρίσει ταινία και μόλις ήρθε στο γύρισμα και είδε αυτή την ατμόσφαιρα μπήκε αμέσως στο κλίμα και ξύπνησε μέσα του ο σκηνοθέτης. Αυτό καταγράψαμε στην κάμερα», σημείωσε ο Αντώνης Μποσκοϊτης και πρόσθεσε ότι ο σκοπός του ήταν να δείξει στοιχεία της ιδιοσυγκρασίας του Νίκου Κούνδουρου: «Το πλεονέκτημα μου ήταν ότι γνωρίζω προσωπικά τον Κούνδουρο και προσπάθησα να χρησιμοποιήσω τη σχέση που έχουμε μέσα από την ταινία».
Στην ερώτηση ποια άγνωστα στοιχεία της προσωπικότητας του Νίκου Κούνδουρου αποκαλύπτονται μέσα από την ταινία, ο σκηνοθέτης απάντησε με μια παραπομπή στο τέλος του φιλμ. «Ο Μάνος Βακούσης τον χαρακτηρίζει “άνθρωπο κτήνος – άνθρωπο τρυφερό”. Νομίζω ότι αυτή η φράση φανερώνει την αμφισημία του χαρακτήρα του και ο ίδιος παραδέχτηκε ότι ήταν η ωραιότερη μαρτυρία μέσα στην ταινία».
Ο σκηνοθέτης Ηλίας Ιωσηφίδης μιλώντας για τον Ηλία Τσέχο σημείωσε πως πρόκειται για τους ποιητές που θα αναγνωριστούν για το έργο τους μετά από πολλά χρόνια. «Είναι ένα τσουνάμι που βρίσκεται βαθιά μέσα στον ωκεανό και δεν έχει φτάσει ακόμη στη στεριά. Γνωριστήκαμε στην Αθήνα όπου εργαζόταν ως χορευτής και κομπάρσος όσο έγραφε ποίηση. Όταν κατάφερα να σπάσω τους κώδικες της ποίησης του κατάλαβα τη δυναμική του και ότι η ποίηση είναι η πεμπτουσία της τέχνης», υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Αφορμή για τη δημιουργία της ταινίας ήταν, όπως είπε, η «σιωπή» του ποιητή την τελευταία δεκαετία στη διάρκεια της οποίας έχει αποσυρθεί στη γενέτειρα του, στο χωριό Γιαννακοχώρι του Βερμίου. «Ξεκίνησα να φτιάχνω την ταινία άνευ σεναρίου με σκοπό να αναδείξω την ποίηση του και να βρει ξανά τη χαμένη του έμπνευση. Το αποτέλεσμα ήταν να συνθέσει κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων το 80% των ποιημάτων που παρουσιάζονται και να δημιουργήσει την τελευταία του ποιητική συλλογή», τονίζει ο σκηνοθέτης.
Ερωτώμενος για τις δυσκολίες οπτικοποίησης του ποιητικού λόγου ο Ηλίας Ιωσηφίδης σημείωσε ότι η ταινία καταγράφει ένα οπτικό οδοιπορικό του ποιητή. «Η ποίηση δεν μπορεί να γίνει εικόνα. Μας βοήθησε όμως η σύνθεση της στιγμής, η κινηματογράφηση σε πραγματικό χρόνο, η καθημερινότητα και συνταιριάξαμε πιστεύω την ποίηση με την εικόνα».
Σχολιάζοντας την κινηματογράφηση πορτραίτων ο Αντώνης Μποσκοϊτης τόνισε ότι βασικό στοιχείο της δουλειάς του είναι το πάθος και η σχέση που έχει με το αντικείμενο που καλείται να κινηματογραφήσει. «Το πρώτο μου πορτραίτο ήταν μια ταινία για την τραγουδίστρια Φλέρυ Νταντωνάκη πριν από οχτώ χρόνια. Μάζευα ηχογραφήσεις, είχα αρχείο, μελετούσα τα πάντα. Το ίδιο με τον Νίκο Κούνδουρο, η ταινία είναι το αποτέλεσμα μιας δεκαετούς σχέσης που έχω μαζί του και αγάπης για τις ταινίες του. Δεν μπορώ να κάνω ένα ντοκιμαντέρ με ανάθεση, άλλωστε δεν βιοπορίζομαι από αυτό», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Από την πλευρά του ο Ηλίας Ιωσηφίδης υπογράμμισε ότι το έργο του «Ηλίας Τσέχος ή σταγόνα ή ωκεανός» δεν ανήκει στην κατηγορία «πορτραίτο» αλλά πρόκειται για μια ταινία για τον ποιητή γυρισμένη σε πραγματικό χρόνο. «Αγαπώ το ντοκιμαντέρ περισσότερο από τη μυθοπλασία. Την έχω βαρεθεί και προτιμώ να δουλεύω με πραγματικές εικόνες. Θεωρώ το ντοκιμαντέρ πεμπτουσία της κινηματογραφικής τέχνης», κατέληξε ο σκηνοθέτης.
12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης –
Εικόνες του 21ου Αιώνα
12-21 Μαρτίου 2010
ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΟΣΙΡΟ ΝΑΚΑΜΑΤΣΟΥ
Τον Γιοσίρο Νακαμάτσου, τον 82χρονο ιδιοφυή και εκκεντρικό ιάπωνα εφευρέτη, γνωστό και ως Δρ. Νάκαματς, τίμησε το 12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 14 Μαρτίου στην αίθουσα Παύλος Ζάννας.
Ανοίγοντας την τιμητική εκδήλωση, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Εϊπίδης, καλωσόρισε τον Δρ. Νάκαματς, κάνοντας λόγο για μια μεγάλη προσωπικότητα της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. «Ο ιάπωνας επιστήμονας με τον εντυπωσιακό αριθμό των 3.400 εφευρέσεων και την ιδιαίτερη φιλοσοφία του για τη ζωή, είναι ο πρωταγωνιστής του ντοκιμαντέρ Η εφεύρεση του δόκτορα Νάκαματς που υπογράφει ο δανός σκηνοθέτης Κάσπαρ Άστρουπ Σρέντερ. Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης θα ήθελε να ευχαριστήσει τον Γιοσίρο Νακαμάτσου και να του απονείμει ένα βραβείο για την προσφορά του στην επιστήμη και στην κοινωνία» σημείωσε ο κ. Εϊπίδης.
Την απονομή της τιμητικής πλακέτας έκανε ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Νεολαίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, Βασίλης Γάκης, ο οποίος συνεχάρη τους υπευθύνους του Φεστιβάλ για τη διοργάνωση, την οποία χαρακτήρισε «μια μεγάλη γιορτή για την πόλη». Αναφερόμενος στον Γιοσίρο Νακαμάτσου, ο κ. Γάκης τόνισε: «Τιμούμε έναν πολύ μεγάλο εφευρέτη, η ζωή του οποίου είναι ουσιαστικά μια εφεύρεση. Αυτή η βράβευση είναι πολύ σημαντική, ειδικά εάν σκεφτεί κανείς την πρακτική εφαρμογή που έχουν οι εφευρέσεις του, καθώς ακριβώς αυτό παίζει τον σημαντικότερο ρόλο, δηλαδή το κατά πόσο μπορούν οι εφευρέσεις να βελτιώσουν άμεσα την ποιότητα της ζωής μας».
Παραλαμβάνοντας το βραβείο του, ο Δρ Νάκαματς μίλησε με θερμά λόγια για την Ελλάδα, αλλά και ειδικότερα για τη Θεσσαλονίκη. Επεσήμανε ότι αυτή είναι η πρώτη του επίσκεψη στη χώρα μας, την οποία χαρακτήρισε «την καλύτερη χώρα στον κόσμο». Και πρόσθεσε: «Έχω μείνει έκπληκτος από την ομορφιά της χώρας σας, την ευγένεια και την υψηλή ευφυΐα των ανθρώπων της. καθώς και από τον λαμπερό ήλιο. Είμαι πολύ χαρούμενος που βρίσκομαι εδώ και σας ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνετε». Αναφερόμενος στις εφευρέσεις του, ο Γιοσίρο Νακαμάτσου τόνισε ότι αυτές δεν είναι μόνο ορατές, αλλά και αόρατες. «Οι τελευταίες έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν ακόμη και τους οικονομικούς δείκτες και να βοηθήσουν τη χώρα σας να ξεπεράσει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει αυτή την περίοδο. Στις ΗΠΑ, 17 πόλεις έχουν καθιερώσει και γιορτάζουν την Ημέρα του Δρ. Νάκαματς. Δεν ξέρω εάν η Ελλάδα έχει ήδη καθιερώσει μια τέτοια μέρα, αλλά θα ήταν ένα πρώτο βήμα για την ανάκαμψη των οικονομικών της χώρας. Μακάρι η δύναμη των εφευρέσεων μου να τη βοηθήσει να ξεπεράσει τα προβλήματά της και να ξαναγίνει η πρώτη χώρα στον κόσμο» υπογράμμισε ο διάσημος εφευρέτης.
Μετά την βράβευση του Γιοσίρο Νακαμάτσου προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ Η εφεύρεση του δόκτορα Νάκαματς, το οποίο είχε ανοίξει και την αυλαία του 12ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης την Παρασκευή 12 Μαρτίου 2010. Στην ταινία, η κάμερα του σκηνοθέτη Κάσπαρ Άστρουπ Σρέντερ παρακολουθεί τον γεμάτο ενέργεια επιστήμονα λίγο πριν γιορτάσει τα 80ά γενέθλιά του, κι ενώ προσπαθεί να επιμηκύνει το όριο ζωής του έως τα 144 χρόνια. Ο Δρ. Νάκαματς είναι ο μοναδικός εφευρέτης ο οποίος έχει λανσάρει 16 πατέντες για την IBM. Ο ίδιος θεωρεί ότι η αγάπη είναι η πηγή όλων των εφευρέσεων, ενώ ισχυρίζεται ότι η παραμονή του μέχρις ασφυξίας κάτω από το νερό, του εξασφαλίζει τις καλύτερες ιδέες για εφευρέσεις.
12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης –
Εικόνες του 21ου Αιώνα
12-21 Μαρτίου 2010
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
ΤΑΞΙΔΙΑΡΑ ΨΥΧΗ / ΤΙΤΟΣ, ΠΟΙΗΤΗΣ ΣΕ ΕΠΙΣΦΑΛΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ / ΓΚΡΕΓΚΟΡΙ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΤΕΜΕΝΟΣ– ΙΔΙΟΦΕΓΓΗΣ / ΕΛΕΥΣΙΝΑ-ΜΙΑ ΠΟΛΗ, ΔΥΟ ΠΡΟΣΩΠΑ / ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ-Ο ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΡΑΜΑΤΩΝ 1950 ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ
Ο κύκλος των συνεντεύξεων Τύπου των ελλήνων δημιουργών που υπογράφουν τα ντοκιμαντέρ που προβάλλονται στο διεθνές πρόγραμμα του 12ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα συνεχίστηκε τη Δευτέρα 15 Μαρτίου, με προσκεκλημένους τους σκηνοθέτες Αγγελική Αριστομενοπούλου (Ταξιδιάρα ψυχή), Νίκο Χρυσικάκη (Τίτος, ποιητής σε επισφαλή ισορροπία), Ευδοξία Μπρα (Γκρέγκορι Μαρκόπουλος και Τέμενος- Ιδιοφεγγής), Μιχάλη Παναγιωτόπουλο (Ελευσίνα - μία πόλη, δύο πρόσωπα) και Γιάννη Κατωμερή (Μίκης Θεοδωράκης – Ο συνθέτης των ποιητών και των οραμάτων 1950 έως σήμερα).
Στο ντοκιμαντέρ Γκρέγκορι Μαρκόπουλος και Τέμενος- Ιδιοφεγγής η Ευδοξία Μπρα ακολουθεί τα ίχνη της ζωής και του έργου του σκηνοθέτη Γκρέγκορι Μαρκόπουλου, καθώς και την πνευματική κληρονομιά του Τεμένους, μιας υπαίθριας κινηματογραφικής προβολής στην Πελοπόννησο. Όπως εξομολογήθηκε η ίδια στην συνέντευξη Τύπου, η μεγαλύτερη πρόκληση και την ίδια στιγμή η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισε στην υλοποίηση του ντοκιμαντέρ, ήταν να καταφέρει να εξασφαλίσει τα δικαιώματα των ταινιών και των φωτογραφιών του Γκρέγκορι Μαρκόπουλου. Σε αυτό το κομμάτι είχε την τύχη να την βοηθήσει ιδιαίτερα ο σκηνοθέτης Ρόμπερτ Μπίβερς, ο οποίος συνεχίζει τις προβολές του έργου του Μαρκόπουλου στην Ελλάδα. «Ο Ρόμπερτ μου είχε πει ότι ο Γκρέγκορι δεν θα ήθελε να γυριστεί ένα τέτοιο ντοκιμαντέρ, διότι γενικότερα απέφευγε τις ταμπέλες και δεν έθετε ‘’κεφάλαια’’ στο βιβλίο της ζωής του» ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Μπρα. Και πρόσθεσε: «Επιθυμία του Ρόμπερτ Μπίβερς είναι να γίνει σιγά - σιγά γνωστό το έργο του Γκρέγκορι Μαρκόπουλου στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Θεωρώ, ωστόσο, ότι ο Ρόμπερτ δεν θα μου επέτρεπε να κάνω αυτό το ντοκιμαντέρ εάν δεν πίστευε και ο ίδιος πραγματικά ότι αυτό είναι σωστό».
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο Μιχάλης Παναγιωτόπουλος, ο οποίος στο ντοκιμαντέρ Ελευσίνα - μία πόλη, δύο πρόσωπα καταγράφει την προσπάθεια για την αναγέννηση της περιοχής, η οποία υπέστη μεγάλη οικολογική καταστροφή τη δεκαετία του ’80. «Η Ελευσίνα αποτελεί μια μικρογραφία της Ελλάδας. Οτιδήποτε καλό υπάρχει εκεί, όπως οι αρχαιολογικοί χώροι, υπάρχει και σε όλη τη χώρα. Είμαστε πλούσιοι, αρκεί να το καταλάβουμε. Πίσω από τα χαλάσματα και τα λύματα της Ελευσίνας υπάρχει ένας σημαντικός πλούτος και μάλιστα ο νεανικός πληθυσμός που κατοικεί στην περιοχή έχει πλέον ξεσηκωθεί και απαιτεί τα αυτονόητα», επεσήμανε ο σκηνοθέτης. To 2005 ξεκίνησε στην Ελευσίνα μια γενναία προσπάθεια προκειμένου η περιοχή να καταστεί πιο βιώσιμη μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος «LIFE-Περιβάλλον: O κόλπος της Ελευσίνας το 2020», με μπροστάρηδες του εγχειρήματος τα μέλη του δικτύου «Μεσόγειος SOS». Η εκπρόσωπός τους, Λουκία Καλαϊτζή, η οποία ήταν παρούσα στη συνέντευξη Τύπου, τόνισε χαρακτηριστικά: «Οι νέοι άνθρωποι πλέον ενημερώνονται, γνωρίζουν και απαιτούν. Ένα από τα αιτήματά τους, λοιπόν, ήταν η δημιουργία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Πολιτισμού, στόχος που επετεύχθη τον Δεκέμβριο του 2008. Εμείς, από την πλευρά μας, συνεχίζουμε τον αγώνα μας με στόχο την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του κόσμου».
Με τη σειρά του, ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ Τίτος, ποιητής σε επισφαλή ισορροπία, Νίκος Χρυσικάκης, αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αντιμετώπισε κάνοντας την ταινία για τον Τίτο Πατρίκιο. Ο δημιουργός χρειάστηκε να ισορροπήσει ανάμεσα στο πολύπλευρο προφίλ του πρωταγωνιστή του, ο οποίος συνδυάζει τις ιδιότητες του ποιητή, του συγγραφέα, του μεταφραστή, του ιδεολόγου, αλλά και του αμφισβητία, του αγωνιστή, καθώς και ενός κοσμοπολίτη flâneur. «Πρόκειται ουσιαστικά για μια αυτοβιογραφική αφήγηση του Τίτου. Ωστόσο, το ερώτημα που γεννήθηκε σε όλους εμάς τους συντελεστές της ταινίας ήταν ποια πράγματα από όλα όσα έχει κάνει αυτός ο πολυπράγμων άνθρωπος άξιζαν να περιληφθούν σε ένα ντοκιμαντέρ» υπογράμμισε ο Νίκος Χρυσικάκης. Ο σκηνοθέτης κατέγραψε επί 18 μήνες έναν απόλυτα προσωπικό απολογισμό του 83χρονου σήμερα Τίτου Πατρίκιου, μέσα από διηγήσεις, στοχασμούς και σκέψεις του, σκιαγραφώντας παράλληλα με κριτική ματιά την εποχή στην οποία έζησε εκείνος. «Όσοι γνωρίζουν τον Τίτο θα ξέρουν ότι έχει μια προσωπική, θεμελιωμένη άποψη για τη ζωή και το πώς έχει αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που πάντα εμπεριέχει ένας τέτοιος βίος. Αυτή η ‘’ανισορροπία’’ έχει διαποτίσει και τη διήγησή του, όπως αυτή αποτυπώνεται στο ντοκιμαντέρ» κατέληξε ο σκηνοθέτης.
Ένα επίσης δύσκολο έργο ανέλαβε και ο σκηνοθέτης Γιάννης Κατωμερής, ο οποίος στο ντοκιμαντέρ του Μίκης Θεοδωράκης – Ο συνθέτης των ποιητών και των οραμάτων 1950 έως σήμερα, σκιαγραφεί την οδύσσεια της ζωής του μεγάλου Έλληνα συνθέτη. «Αυτό που πίστευα ότι θα ήταν το πιο δύσκολο, δηλαδή η προσέγγιση ενός μύθου, ήταν τελικά το πιο εύκολο πράγμα», παραδέχτηκε στην συνέντευξη Τύπου ο σκηνοθέτης. «Όταν συνάντησα τον Μίκη Θεοδωράκη, ανακάλυψα ότι πρόκειται για έναν οικείο άνθρωπο, έναν αιώνιο έφηβο, ο οποίος έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τους ανθρώπους από την πρώτη κιόλας γνωριμία του μαζί τους», πρόσθεσε χαρακτηριστικά ο δημιουργός. Με βασικό άξονα μια πλούσια διήγηση που εκτυλίχθηκε μέσα σε διάστημα οκτώ μηνών σχεδόν καθημερινής «εξομολόγησής» του μπροστά στην κάμερα, ο Μίκης Θεοδωράκης ταξιδεύει τον θεατή στο χρόνο, το πάθος, τον αγώνα, τα οράματα, τη μουσική και τον πολιτισμό. «Η μεγαλύτερη επιβράβευση για τη δουλειά μας ήταν η αντίδραση του ίδιου του Μίκη Θεοδωράκη στην ταινία, η συγκίνηση που μας εξομολογήθηκε πως ένιωσε όταν είδε το τελικό αποτέλεσμα» ανέφερε ο κ. Κατωμερής. Το ντοκιμαντέρ «φιλοξενεί» και ορισμένες δραματοποιημένες στιγμές από τη ζωή του μεγάλου Έλληνα συνθέτη, οι οποίες στην ταινία αποδίδονται με τη βοήθεια ηθοποιών - μεταξύ των οποίων και ο Γιάννης Μπέζος - οι οποίοι συμμετείχαν αφιλοκερδώς στο ντοκιμαντέρ. «Πρόκειται για ηθοποιούς οι οποίοι συνεργάστηκαν με τον Μίκη Θεοδωράκη και αγαπούν τόσο τον ίδιο όσο και το έργο του. Αυτός ήταν, εξάλλου, και ο στόχος μας, δηλαδή να προσεγγίσουμε ανθρώπους που θα μπορούσαν να εκφράσουν ερμηνευτικά με πειστικό τρόπο αυτή τη διήγηση», υπογράμμισε ο σκηνοθέτης.
Τέλος τον λόγο πήρε η Αγγελική Αριστομενοπούλου, σκηνοθέτιδα του ντοκιμαντέρ Ταξιδιάρα ψυχή, το οποίο είναι αφιερωμένο στον Γιάννη Αγγελάκα, έναν μουσικό που με το έργο του σημάδεψε την εναλλακτική ροκ σκηνή της χώρας μας. «Η ταινία αποτυπώνει στιγμές από την καθημερινότητα του Γιάννη Αγγελάκα ως ανθρώπου, και όχι μόνο ως μουσικού. Αυτό που με ώθησε στο να κάνω ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή του, ήταν το γεγονός ότι παρότι έγινε ένας ροκ σταρ, παρέμεινε σταθερός στις αξίες του, τις οποίες έχει διατηρήσει μέχρι και σήμερα» ανέφερε χαρακτηριστικά η σκηνοθέτιδα. Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και ορισμένες αναφορές στα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 2008, μέσα από τα οποία διαφαίνεται η ιδιαίτερη επιρροή που ασκεί ο Γιάννης Αγγελάκας στους νέους ανθρώπους. «Υπάρχει μια σκηνή από μια συναυλία του Γιάννη στην πλατεία της ΧΑΝΘ, όπου οι νέοι, εξοργισμένοι, φωνάζουν συνθήματα κατά του κράτους και της αστυνομίας. Τότε ο Αγγελάκας τους λέει ότι τα συνθήματα αυτά ακούγονται χρόνια και ότι πλέον ήρθε η ώρα για να γίνει κάτι πιο ουσιαστικό», σημείωσε η Αγγελική Αριστομενοπούλου, και πρόσθεσε: «Ο Γιάννης δίνει έναυσμα στους νέους για να σκεφτούν. Τους εξηγεί ότι η βία δεν οδηγεί πουθενά».
12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης –
Εικόνες του 21ου Αιώνα
12-21 Μαρτίου 2010
ΚΟΥΒΕΝΤΙΑΖΟΝΤΑΣ 14-3-2010
Το ταξίδι τόσο από την πλευρά ενός ντοκιμαντερίστα - ως μια αέναη διαδικασία δημιουργικής αναζήτησης, με απρόοπτα, δυσκολίες, αλλά και γοητευτικές στιγμές - όσο και ως κοινός θεματικός άξονας και συνδετικός κρίκος των ταινιών τεκμηρίωσης, βρέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησης του πρώτου «Κουβεντιάζοντας», που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 14-3-2010 στην αίθουσα Excelsior του ξενοδοχείου Electra Pallas, στο πλαίσιο του 12ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Στη συζήτηση συμμετείχαν οι σκηνοθέτες Ναταλί Μπορζέρ / Nathalie Borgers (Άνεμοι από άμμο, γυναίκες από βράχο / Winds of sand, women of rock – αφιέρωμα Αφρικανικές Ιστορίες), Αντόνιο Χοσέ Γκουσμάν / Antonio Jose Guzman (Η μέρα που θα παραδοθούμε στον αέρα / The day we surrender to the air– Δραματοποιημένα ντοκιμαντέρ), Νάνσι Χάικιν / N.C. Heiken (Κιμγιονγκίλια / Kimjongilia – Ντοκιμαντέρ για τη Βόρεια Κορέα) και Φρίντολιν Σένβιζε / Fridolin Schonwiese (Τα πέντε σημεία του ορίζοντα / The five cardinal points –Ανθρώπινα δικαιώματα). Τον συντονισμό της κουβέντας έκανε η συνεργάτιδα του Φεστιβάλ, Τόμπι Λι.
Στο ξεκίνημα της συζήτησης, τον λόγο πήρε η αυστριακής καταγωγής σκηνοθέτιδα Ναταλί Μπορζέρ, η οποία αναφέρθηκε στις γυναίκες της αφρικανικής φυλής Τουμπού, το ηρωικό οδοιπορικό των οποίων κατέγραψε στην ταινία της Άνεμοι από άμμο, γυναίκες από βράχο. Οι γυναίκες αυτές πραγματοποιούν ένα ιδιόμορφο και γεμάτο προκλήσεις ταξίδι, διασχίζοντας μία φορά το χρόνο την έρημο Σαχάρα για να πουλήσουν χουρμάδες, γεγονός που τους εξασφαλίζει οικονομική ανεξαρτησία, αλλά και αυτοπεποίθηση μέσα σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον. Η σκηνοθέτιδα περιέγραψε τις δυσκολίες που ανέκυψαν στα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ: «Δεν είναι εύκολο να δουλεύεις με ανθρώπους που έχουν τόσο διαφορετική κουλτούρα από τη δική σου. Ωστόσο, όταν βλέπεις τι ακριβώς κάνουν, σε βοηθά να δεις επίσης και τη δύναμη που επιδεικνύουν σε αντίξοες καταστάσεις. Προσωπικά, δεν είχα πρότερη εμπειρία κάνοντας γυρίσματα με ανθρώπους με τους οποίους δεν μοιραζόμασταν καν την ίδια γλώσσα, όμως στην πορεία ανακάλυψα ότι αυτό δεν ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημα. Το χειρότερο απ’ όλα ήταν πως ήμασταν συνεχώς αναγκασμένοι να... κυνηγάμε τον χρόνο, αφού αυτές οι γυναίκες διασχίζοντας την έρημο δεν σταματούσαν για κανένα λόγο, σε σημείο που σχεδόν ήταν και πιο γρήγορες από εμάς που είχαμε αυτοκίνητα. Έτσι, δεν είχαμε τη δυνατότητα να ξαναγυρίσουμε ορισμένες σκηνές όπως ακριβώς θα θέλαμε, ούτε μπορούσαμε να προετοιμαστούμε για τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζαμε όσον αφορά στον φωτισμό ή τις εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες που επικρατούσαν. Ένα ακόμη πρόβλημα, μάλλον αναπάντεχο, ήταν και η μετάφραση των όσων έλεγαν οι πρωταγωνίστριές μας. Ενώ είχαμε στη διάθεσή μας πέντε μεταφραστές – ορισμένους στον Νίγηρα και άλλους στη Γαλλία -, η απόδοση ήταν διαφορετική, καθώς η αντίληψη των μεταφραστών που ανήκαν στη δική μας κουλτούρα διέφερε από εκείνη των συναδέλφων τους που ζούσαν στην Αφρική». Μιλώντας για την αξία του ταξιδιού, η σκηνοθέτιδα Ναταλί Μπορζέρ ξεκαθάρισε πως πιστεύει στην διδακτική δύναμη της συνεχούς μετακίνησης: «Όλοι πρέπει να κάνουμε ταξίδια, αλλιώς θα πεθάνουμε στην μικρή μας φωλιά. Και μπορεί οι συγκεκριμένες γυναίκες να μετακινούνται επειδή τους το επιβάλλει η οικονομική ανάγκη και η ψυχική τους ισορροπία, ωστόσο θεωρώ πως το να κλεινόμαστε στον εαυτό μας έχει αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και σε πολιτικό».
Ο σκηνοθέτης Αντόνιο Χοσέ Γκουσμάν στο ντοκιμαντέρ Η μέρα που θα παραδοθούμε στον αέρα πραγματοποιεί ένα ταξίδι ορμώμενος από προσωπικά κίνητρα. Αναζητώντας τις ρίζες και την καταγωγή του, εστίασε στις ομοιότητες που ενώνουν τους ανθρώπους και τις φυλές του πλανήτη, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Κάποιες φορές δυσκολεύομαι ακόμη κι εγώ ο ίδιος να εξηγήσω αυτό το σχέδιό μου, το οποίο κατέγραψα σε αυτό το ντοκιμαντέρ. Σίγουρα, όμως, υπήρξαν ορισμένα πράγματα που μου μίλησαν κατευθείαν στην καρδιά... Για παράδειγμα, κάνοντας γυρίσματα στην Αφρική, απ’ όπου έλκω ένα κομμάτι της καταγωγής μου, ένιωσα ιδιαίτερη συγκίνηση, ειδικά γνωρίζοντας επιπλέον και το γεγονός ότι κατά βάση όλοι οι άνθρωποι καταγόμαστε από την Ανατολική Αφρική. Από την άλλη μεριά, το μοναχικό ταξίδι ενός πολύ ξεχωριστού καλλιτέχνη που ζούσε στο Λος Άντζελες με επηρέασε βαθύτατα. Παρεξηγημένος στην πατρίδα του, αυτός ο άνθρωπος κάποια στιγμή αποφάσισε να διασχίσει με μια μικρή βάρκα τον Ατλαντικό Ωκεανό, φτάνοντας στα νησιά Φρίσλαντ στη Γερμανία, απ’ όπου καταγόταν. Η αλήθεια είναι ότι δεν ξανάκουσα νέα του από τότε. Πάντως, αυτό ακριβώς το υπαρξιακό θέμα με ενδιέφερε να αγγίξω στην ταινία μου. Άλλωστε, για μένα προσωπικά η καταγωγή είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, το οποίο αντιμετωπίζω σχεδόν σε καθημερινή βάση. Αλλιώς είναι να έχεις το δικό μου χρώμα δέρματος και να ζεις στη Νέα Υόρκη, και αλλιώς να βρίσκεσαι στην Ελλάδα ή την Ιταλία».
Το ντοκιμαντέρ Κιμγιονγκίλια της αμερικανίδας Νάνσι Χάικιν στηλιτεύει τον απάνθρωπο ολοκληρωτισμό του καθεστώτος της Βόρειας Κορέας, ωστόσο, όπως εξήγησε και η ίδια η σκηνοθέτιδα στο πλαίσιο του «Κουβεντιάζοντας», η ταινία της εμπεριέχει έντονα την έννοια του ταξιδιού. Η ίδια υπογράμμισε χαρακτηριστικά: «Στην ταινία μιλούν δραπέτες και μετανάστες από τη Βόρεια Κορέα, μιλούν άνθρωποι που διέφυγαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που λειτουργούν στη χώρα αυτή. Άτομα τα οποία μας δίνουν μια ξεκάθαρη εικόνα για το τι συμβαίνει σε αυτόν τον πολυσυζητημένο τόπο, για τον οποίο το μόνο που συνήθως γνωρίζουμε είναι οι περίεργες έως και αστείες συνήθειες και πεποιθήσεις του ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ιλ». Η Νάνσι Χάικιν αναφέρθηκε, επίσης, στην τραγική ιστορία ενός πρώην τροφίμου σε στρατόπεδο συγκέντρωσης της χώρας, η μαρτυρία του οποίου φιλοξενείται στο ντοκιμαντέρ: «Η λέξη ‘’ταξίδι’’ είναι μια ήπια λέξη. Στην περίπτωση αυτών των ανθρώπων, όμως, τίθεται ζήτημα ζωής και θανάτου, όπως αφηγούνται και οι ίδιοι στην κάμερα. Ένας από αυτούς, ο οποίος γεννήθηκε μέσα σε ένα τέτοιο στρατόπεδο συγκέντρωσης, δεν γνώριζε τίποτα άλλο εκτός από αυτό. Δεν ήξερε καν ούτε για τον ίδιο τον δικτάτορα της χώρας του, δεν γνώριζε τι σημαίνει ελευθερία, δεν είχε δοκιμάσει ποτέ άλλο φαγητό πέρα από το ρύζι, το καλαμπόκι ή μια σούπα με νερό και αλάτι που έτρωγε όσο ζούσε σε αυτό το φριχτό μέρος. Φανταστείτε, λοιπόν, την έκπληξή του όταν, αφού απέδρασε από εκεί, αντίκρισε ανθρώπους να φορούν… διαφορετικά ρούχα, αλλά και την λαχτάρα του για τις διάφορες γεύσεις που έμαθε στην πορεία, τις οποίες δεν μπορούσε ποτέ να διανοηθεί ότι υπάρχουν. Αυτός ο άνθρωπος, προσπαθεί σήμερα στην Αμερική, στα 28 του χρόνια, να μπορέσει να σταθεί στα πόδια του και να ζήσει μια όσο γίνεται φυσιολογική ζωή». Η σκηνοθέτιδα κατέληξε: «Είναι πολύ συγκινητικό το γεγονός ότι η ταινία είχε θετική ανταπόκριση στη Νότια Κορέα, όπου έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ της Πουσάν. Εκεί ανακάλυψα ότι πολλοί δεν ήξεραν πως όλα αυτά συνέβαιναν στη Βόρεια Κορέα, ενώ άλλοι με ρωτούσαν πώς γνωρίζω ότι όλα αυτά είναι αλήθεια… Στους τελευταίους απαντούσα ότι είμαι καλλιτέχνης και όχι ιστορικός, και πως δεν κατανοώ γιατί κάποιος μπορεί να μου πει ψέματα σε μια τόσο τραγική ιστορία. Το ντοκιμαντέρ, πάντως, βρήκε ήδη διανομή και θα παιχτεί σε δέκα αίθουσες, στη Σεούλ και αλλού».
Στην ταινία Τα πέντε σημεία του ορίζοντα ο αυστριακός σκηνοθέτης Φρίντολιν Σένβιζε επικεντρώνεται στο θέμα της μετανάστευσης, προσεγγίζοντας μεξικανούς που μετακινούνται στις ΗΠΑ προς αναζήτηση εργασίας, με απώτερο στόχο να πραγματώσουν το μεξικάνικο όνειρο στην πατρίδα τους. Στο πλαίσιο της συζήτησης, ο σκηνοθέτης αναφέρθηκε στην προσπάθειά του να αποφύγει τις κοινοτοπίες όσον αφορά στο ζήτημα της μετανάστευσης: «Πρόκειται για ένα θέμα που έχει απασχολήσει χιλιάδες φορές ταινίες μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ. Υπάρχουν ακόμη και μεξικανικά τηλεοπτικά συνεργεία, τα οποία ακολουθούν τις παράνομες διαδρομές των μεταναστών προκειμένου να δείξουν τα ‘’περάσματα’΄ και όταν συλλαμβάνονται από τις αμερικανικές αρχές ισχυρίζονται ότι είναι από την τηλεόραση και το θέμα λήγει εκεί. Επομένως, δεν έβρισκα κανένα νόημα στο να καταγράψω το πώς διανύει κανείς την απόσταση από το σημείο Α στο σημείο Β, δεν επιθυμούσα να δείξω την ταλαιπωρία ή το οδοιπορικό αυτών των ανθρώπων. Αυτό που είχε πραγματικά νόημα ήταν να δείξω πώς αυτοί οι άνθρωποι, ζώντας αυτήν την διπλή ζωή, αποξενώνονταν από την οικογένειά τους στο Μεξικό και πώς όταν επέστρεφαν εκεί, ουσιαστικά δεν ήταν μέλη αυτής της οικογένειας. Οι μετανάστες αυτοί επιθυμούν μεν την πατρίδα τους όταν βρίσκονται μακριά, στην άλλη πλευρά των συνόρων, ωστόσο τελικά αυτό το συναίσθημα είναι περισσότερο νοσταλγία του μυαλού, αφού όταν επιστρέφουν στον τόπο τους δεν ξέρουν τι να κάνουν». Ο σκηνοθέτης παρομοίασε το τείχος των 3.000 χλμ που χωρίζει το Μεξικό από τις ΗΠΑ με αυτό του Βερολίνου, και πρόσθεσε: «Αυτό που κυνηγούν οι μεξικανοί είναι εν μέρει το αμερικάνικο όνειρο. Σίγουρα, όμως, που δεν πρέπει να μας διαφεύγει είναι πως τόσο αυτοί όσο και πολλοί άλλοι άνθρωποι που βρίσκονται σε ανάλογες καταστάσεις, είναι μετανάστες οι οποίοι κατά βάση δεν θέλουν να βρίσκονται εκεί όπου έχουν πάει, αλλά θα ήθελαν να έχουν παραμείνει στην πατρίδα τους».
12ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ - EDN
Το 2ο Διεθνές Συνέδριο Ντοκιμαντέρ, καρπός της συνεργασίας του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου αιώνα με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ντοκιμαντέρ (EDN) πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 16 Μαρτίου, στην αίθουσα του ΙΕΚ ΑΚΜΗ, με την υποστήριξη της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού και Νεολαίας του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Την έναρξη του συνεδρίου κήρυξε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Εϊπίδης, ο οποίος καλωσόρισε τους συμμετέχοντες στη Θεσσαλονίκη και ευχήθηκε επιτυχία στην πολύ σημαντική, όπως την χαρακτήρισε, διοργάνωση. «Αυτό το Διεθνές Συνέδριο εγκαινιάστηκε πέρυσι και είμαστε βέβαιοι ότι θα καθιερωθεί σε σταθερή ετήσια βάση. Πρέπει, επίσης, να πούμε ότι έγινε πραγματικότητα χάρη στην πολύτιμη βοήθεια του Δήμου Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού και Νεολαίας, καθώς και του αρμόδιου Αντιδημάρχου» σημείωσε ο κ. Εϊπίδης.
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Νεολαίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, Βασίλης Γάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στη σημασία του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ για την πόλη: «Ο Δήμος, παρά τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, στηρίζει το Φεστιβάλ, διότι πιστεύουμε στον πολιτισμό ως στοιχείο της καθημερινότητας και προσπαθούμε να στηρίζουμε τους ανθρώπους που τον παράγουν».
Το 2ο Διεθνές Συνέδριο Ντοκιμαντέρ έχει σκοπό να αποτελέσει πεδίο έρευνας και διαλόγου για τον τομέα του ντοκιμαντέρ παγκοσμίως. Αυτό τόνισε και ο συντονιστής του, από πλευράς EDN, ο δανός Ove Rishoj Jensen. «Είμαστε εδώ για να ανταλλάξουμε εμπειρίες, να δούμε πως έχει αναπτυχθεί το ντοκιμαντέρ σε κάθε χώρα ξεχωριστά και να μοιραστούμε επιτυχημένες πρακτικές αλλά και τα προβλήματα που έχει συναντήσει ο καθένας στην πορεία από την παραγωγή μέχρι και τη διανομή» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Με αφορμή το 2ο Διεθνές Συνέδριο Ντοκιμαντέρ βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη σημαντικοί παράγοντες της παγκόσμιας βιομηχανίας του ντοκιμαντέρ. Στο συνέδριο κατέθεσαν τις απόψεις τους οι παραγωγοί Martichka Bozhilova (Βουλγαρία), Martina Durac (Ιρλανδία), Raffaele Brunetti (Ιταλία), Valerie Kontakos (Ελλάδα), Kees Ryninks (Ολλανδία) και Cay Wesnigk (Γερμανία)
ΚΟΥΒΕΝΤΙΑΖΟΝΤΑΣ 15-3-2010
Το δεύτερο «Κουβεντιάζοντας» πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 15 Μαρτίου 2010 στην αίθουσα «Excelsior» του ξενοδοχείου Electra Pallas, στο πλαίσιο του 12ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Στη συζήτηση συμμετείχε η σκηνοθέτιδα Ευδοξία Μπρα (Γκρέγκορι Μαρκόπουλος και Τέμενος - Ιδιοφεγγής) και οι Λάντον βαν Σουστ και Τζέρεμι Λεβάιν, σκηνοθέτης και παραγωγός αντίστοιχα του ντοκιμαντέρ Καλή τύχη. Την κουβέντα συντόνισε ο Καναδός σκηνοθέτης, παραγωγός, αλλά και πολιτικός ακτιβιστής Πίτερ Ουιντόνικ, φίλος του Φεστιβάλ.
Συνδετικός κρίκος των δυο ντοκιμαντέρ αποτελεί το γεγονός ότι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αφορούν σε καλλιτέχνες. Αυτή η αναφορά, στην περίπτωση της ταινίας Γκρέγκορι Μαρκόπουλος και Τέμενος – Ιδιοφεγγής είναι σαφώς άμεση, καθώς το φιλμ ακολουθεί τα ίχνη της ζωής και του έργου του σπουδαίου avant-garde κινηματογραφιστή Γκρέγκορι Μαρκόπουλου. Με τη σειρά του, το ντοκιμαντέρ Καλή τύχη, εξετάζοντας τις αμφίσημες επιπτώσεις της «ξένης βοήθειας» για την εξάλειψη της φτώχειας στην Αφρική, αναφέρεται μεταξύ άλλων και στους καλλιτέχνες που δίνουν φιλανθρωπικές συναυλίες σε συνεργασία με διάφορες οργανώσεις υπηρετώντας τον συγκεκριμένο σκοπό. Με αφορμή τον επίκαιρο καταστροφικό σεισμό στην Αϊτή, οι συντελεστές της ταινίας, Λάντον βαν Σουστ και Τζέρεμι Λεβάιν, ερωτήθηκαν στο πλαίσιο του «Κουβεντιάζοντας» σχετικά με τον λόγο για τον οποίο συνεχίζουν να πραγματοποιούνται εκδηλώσεις τέτοιου τύπου, τη στιγμή που «όλοι ξέρουν ότι τα χρήματα δεν πάνε εκεί που πρέπει», όπως ειπώθηκε. Η απάντηση των Λάντον βαν Σουστ και Τζέρεμι Λεβάιν ήταν λιτή και κατηγορηματική: «Αυτό ακριβώς θελήσαμε να δείξουμε στην ταινία!». Ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ επεσήμανε χαρακτηριστικά: «Το ενδιαφέρον μου ήταν περισσότερο προσωπικό και λιγότερο πολιτικό. Πληροφορούμαστε συνεχώς για συναυλίες π.χ. του Μπόνο ή άλλων γνωστών καλλιτεχνών, οι οποίοι στο πλαίσιο του ΟΗΕ ή διαφόρων οργανώσεων συγκεντρώνουν χρήματα για να τα δώσουν στους φτωχούς. Ωστόσο, μήπως η – άμεση ή έμμεση - βοήθεια που παρέχει ο αναπτυγμένος κόσμος έχει κακό αντίκτυπο στις ζωές αυτών των ανθρώπων; Μήπως μερικές φορές η βοήθεια όχι απλά δεν υφίσταται σε πρακτικό επίπεδο, αλλά υπάρχουν και αρνητικές συνέπειες για αυτούς;». Ο δημιουργός τόνισε ότι συνάντησε κλειστές πόρτες από διάφορες οργανώσεις όταν θέλησε να ακούσει την άποψή τους επάνω στο συγκεκριμένο θέμα, ενώ δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει ότι ήδη προεξοφλεί και την αρνητική αντίδραση του ΟΗΕ όταν το ντοκιμαντέρ παρουσιαστεί επισήμως στο Ναϊρόμπι τον Ιούνιο. Από την άλλη μεριά, ωστόσο, δήλωσε: «Φυσικά, αντιμετωπίσαμε πρόβλημα και με τους ανθρώπους στην Αφρική. Μπορεί από την πλευρά μου να είχα μεγάλο ενθουσιασμό που θα δούλευα εκεί και να αφιέρωσα πολύ χρόνο για να προετοιμαστώ σωστά, όμως οι άνθρωποι δεν έπαυαν να είναι διστακτικοί. Βλέπετε, δεν εμπιστεύονται τους ξένους. Από τη μια μεριά, βλέπουν τον ΟΗΕ, σε συνεργασία με την κυβέρνηση της Κένυας, να γκρεμίζει με μπουλντόζες τα σπίτια τους θέλοντας να ανοικοδομήσει μπλοκ κατοικιών χωρίς κανένα σεβασμό στην παράδοσή τους. Από την άλλη, όπως επίσης φαίνεται και στην ταινία, κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με την περίπτωση ενός αμερικανού επενδυτή που διέθεσε
Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη Λάντον βαν Σουστ, το αίσθημα του δημιουργού ο οποίος αναπόφευκτα παίρνει θέση απέναντι στα γεγονότα, είναι παρόν όχι μόνο κατά την κινηματογράφιση του ντοκιμαντέρ. «Κατά τη διάρκεια του μοντάζ αισθανόμουν σαν να εκπροσωπώ εν μέρει αυτούς τους ανθρώπους», ανέφερε χαρακτηριστικά ο ίδιος. Ο συνοδοιπόρος του σε αυτό το εγχείρημα, παραγωγός Τζέρεμι Λεβάιν, ερωτώμενος σχετικά με το εάν έχει συζητήσει ποτέ για αυτά τα ζητήματα με καλλιτέχνες οι οποίοι κάνουν τέτοιες φιλανθρωπικές συναυλίες, αναρωτήθηκε με χιούμορ εάν... έχει κανείς τον τηλεφωνικό αριθμό του Μπόνο. Παράλληλα, ο ίδιος παραδέχθηκε πως «το θέμα που θίγεται στην ταινία δεν βοηθούσε και πολύ στο να καταφέρουμε να αποσπάσουμε χρηματοδότηση». Σε αυτό το σημείο, ο συντονιστής της συζήτησης, Πίτερ Ουιντόνικ, σχολίασε το ανθρωπιστικό ενδιαφέρον για την Αϊτή, κάνοντας λόγο για βοήθεια που δόθηκε ώστε, με τη σειρά της, να παραχωρηθεί σε δυτικές εταιρίες που θα «αναμορφώσουν» τη χώρα.
Από την πλευρά της, η Ελληνοαμερικανίδα σκηνοθέτιδα Ευδοξία Μπρα στην ταινία της Γκρέγκορι Μαρκόπουλος και Τέμενος - Ιδιοφεγγής ασχολήθηκε με τον Γρηγόρη Μαρκόπουλο, έναν σπουδαίο, καταξιωμένο στον τομέα του, εκπρόσωπο του πειραματικού κινηματογράφο. Ο επίσης Ελληνοαμερικανός κινηματογραφιστής καθ΄όλη τη διάρκεια της ζωής του παρέμενε μακριά από τη δημοσιότητα και η Ευδοξία Μπρα έμαθε – σχεδόν τυχαία - για αυτόν, ενώ σπούδαζε πειραματικό κινηματογράφο στο Πανεπιστήμιο. «Ο Γκρέγκορι Μαρκόπουλος δημιούργησε σε μια εποχή που οι βιντεοκάμερες ήταν πάρα πολύ διαφορετικές και η δουλειά του, από τεχνικής άποψης, είναι πραγματικά μοναδική. Κάποιες φορές δεν χρειαζόταν καν να προβάλλει το έργο του – το οποίο πάντοτε ολοκλήρωνε μόνος του – καθώς το είχε όλο οπτικοποιημένο στο μυαλό του. Είχα την ευκαιρία να έρθω σε επαφή με τη δουλειά του στο πλαίσιο ειδικών προβολών που έγιναν στην Πελοπόννησο και συνειδητοποίησα το μέγεθος της ιδιοφυΐας του. Πιστεύω πως δεν αναγνωρίστηκε αρκετά, παράλληλα όμως υπήρξε και ένας ιδιόρρυθμος άνθρωπος. Δεν ήθελε να έχει σχέση σχεδόν με κανέναν και ουσιαστικά το ‘’πρόσωπό’’ του σε κοινωνικό επίπεδο ήταν ο συνεργάτης και σύντροφός του, Ρόμπερτ Μπίβερς. Σήμερα ο Μπίβερς, έχοντας σαφώς διαφορετικό καλλιτεχνικό στίγμα από τον μέντορά του, ακολουθεί την δική του, αξιόλογη καλλιτεχνική πορεία».
Μιλώντας για την σχέση του Γκρέγκορι Μαρκόπουλου με την Ελλάδα, η Ευδοξία Μπρα αναφέρθηκε αναπόφευκτα και στη δική της σχέση με την χώρα μας. «Η αλήθεια είναι πως η αγάπη μας για την Ελλάδα είναι κοινή. Και μπορεί ο Μαρκόπουλος να έφυγε από την Αμερική θεωρώντας πως δεν αναγνωρίζεται το έργο του για να μεταβεί έπειτα στην Ελβετία, εγώ από τη μεριά μου ήρθα στην Ελλάδα παρά τις προτροπές όλων όσων μου έλεγαν ‘’μην πηγαίνεις, δεν θα έχει καμιά σχέση με αυτό που ήξερες στις ΗΠΑ’’, κλπ. Τελικά, εδώ συνάντησα ανθρώπους χαμογελαστούς, οι οποίοι σε κάθε περίπτωση ήθελαν να με βοηθήσουν να ολοκληρώσω το έργο μου». Το ντοκιμαντέρ της νεαρής δημιουργού ίσως μεταδοθεί και από την ελληνική τηλεόραση εάν ευοδωθούν οι σχετικές διαπραγματεύσεις, ωστόσο το στοίχημα για την ίδια είναι να ολοκληρώσει την ταινία όπως ακριβώς την φαντάζεται, αφού η κόπια που έφερε στη Θεσσαλονίκη για το 12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ είναι μια μάλλον πρώτη εκδοχή του ντοκιμαντέρ. «Θα ήθελα πάρα πολύ να πείσω τον Ρόμπερτ Μπίβερς να μου παραχωρήσει και άλλο αρχειακό υλικό του Γκρέγκορι Μαρκόπουλου. Έχω πολλές φωτογραφίες και επιπλέον γραπτό υλικό για εκείνον, όμως διαθέτω ελάχιστο κινηματογραφημένο υλικό με τον ίδιο. Μέχρι σήμερα, το υλικό που εξασφάλισα ήταν δωρεάν, φοβάμαι όμως ότι για οτιδήποτε περαιτέρω θα χρειαστεί να καταβάλλω ένα αντίτιμο, χρήματα τα οποία ούτως ή άλλως έχει ανάγκη ο Ρόμπερτ Μπίβερς στην προσπάθειά του να διασώσει το αρχείο του Μαρκόπουλου». Κλείνοντας το «Κουβεντιάζοντας», η Ευδοξία Μπρα έδωσε με χιούμορ το στίγμα της αποδοχής της δουλειάς της: «Μια από τις καλύτερες ατάκες που έχω ακούσει για την ταινία ανήκει στον πατέρα μου, ο οποίος όταν είδε το ντοκιμαντέρ, μου είπε: ‘’Νόμιζα θα ήταν βαρετό, αλλά αυτό τελικά είναι ενδιαφέρον’’
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ «ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΚΥΜΑ: ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΦΟΡΗΤΟΤΗΤΑΣ»
Η σχέση μεταξύ ντοκιμαντέρ και διαδικτύου, οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία διαδικτυακών ντοκιμαντέρ, καθώς και η χρήση αρχειακού υλικού, αποτέλεσαν τις κύριες θεματικές ενότητες του εργαστηριακού σεμιναρίου που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 15 Μαρτίου 2010 στο ΙΕΚ ΑΚΜΗ, στο πλαίσιο του 12ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Εισηγήτρια του σεμιναρίου ήταν η Βίλμα ντε Γιονγκ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Σάσεξ όπου διδάσκει Θεωρία και πρακτική ντοκιμαντέρ, η οποία χρησιμοποίησε το παράδειγμα του διαδραστικού προγράμματος ντοκιμαντέρ Ενάντια στο κύμα που δημιουργήθηκε από την εταιρεία Earth Stock Films στη Μεγάλη Βρετανία, προκειμένου να αναπτύξει τις παραπάνω θεματικές.
Απευθυνόμενη στο κοινό, το οποίο αποτελούνταν κατά κύριο λόγο από σπουδαστές, η Βίλμα ντε Γιονγκ μίλησε για το αυξανόμενο ενδιαφέρον που υπάρχει από πλευράς φεστιβάλ, κοινού και χορηγών, τα τελευταία δέκα χρόνια, σχετικά με τη δημιουργία ταινιών μικρότερης διάρκειας - 20 λεπτών ή και λιγότερο. Όπως επεσήμανε η ίδια, μέχρι τότε, τα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους θεωρούνταν ως ένα πεδίο πειραματισμού, ένα εργαλείο για πράξεις ακτιβισμού και φυσικά ένας χώρος μαθητείας για τους σπουδαστές, χωρίς όμως να έχουν ελκύσει την προσοχή του κοινού. Σήμερα, ντοκιμαντέρ μικρού μήκους προβάλλονται σε γκαλερί και εκθεσιακούς χώρους στη Βρετανία, ενώ επιπλέον έχουν δημιουργηθεί διαδικτυακές πύλες και φεστιβάλ αφιερωμένα αποκλειστικά στην προώθηση του συγκεκριμένου κινηματογραφικού είδους.
Η Βίλμα ντε Γιονγκ υπογράμμισε ότι στην εποχή της τεχνολογίας και της ταχύτητας στην οποία ζούμε, ανοίγεται ένα εντελώς νέο πεδίο για τα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους. «Βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής. Πολύς κόσμος βλέπει ταινίες μέσω διαδικτύου και κινητών τηλεφώνων, ωστόσο αυτές οι ταινίες δεν είναι δυνατόν να διαρκούν μιάμιση ώρα, ειδικά όταν πρόκειται για ντοκιμαντέρ. Επομένως, ο τρόπος με τον οποίο γίνονται οι ταινίες οφείλει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Δεν πιστεύω ότι ήρθε το τέλος των ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, καθώς πάντα θα μένουμε στο σπίτι και θα βλέπουμε ταινίες σε μεγάλη οθόνη, ωστόσο η εξάπλωση του ίντερνετ και του ipod μας ανοίγει νέους ορίζοντες» . Όπως τόνισε χαρακτηριστικά η Βίλμα ντε Γιονγκ, τα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους απαιτούν μια διαφορετική προσέγγιση σε σχέση με τα ντοκιμαντέρ μεγάλης διάρκειας. «Σε μια ταινία
«Το ντοκιμαντέρ μικρού μήκους πρέπει να είναι εστιασμένο σε ένα θέμα, δεν μπορεί να μιλά ταυτόχρονα για τις διαπροσωπικές σχέσεις, τη μοναξιά και το διαζύγιο στον 21ο αιώνα. Από την άλλη, όμως, αυτά τα θέματα έχουν τη δυνατότητα να παρουσιαστούν μέσα από μικρότερες ιστορίες. Για παράδειγμα, μπορεί κανείς να μιλήσει για την υπερθέρμανση του πλανήτη δείχνοντας τη ζωή μιας πολικής αρκούδας, το 24ωρο ενός επιστήμονα στην Ανταρκτική ή ενός αγρότη στην Αφρική και να κάνει μια νύξη για το ευρύτερο θέμα. Ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή σε έναν οικισμό δεν απαιτεί δέκα συνεντεύξεις με κοινωνικούς λειτουργούς και κατοίκους ή εκτεταμένη παρατήρηση της καθημερινής ζωής», πρόσθεσε η Βίλμα ντε Γιονγκ. Δίνοντας στο κοινό συμβουλές σχετικά με την τέχνη του ντοκιμαντέρ στη σύγχρονη εποχή, η ίδια επεσήμανε: «Δεν έχετε χρόνο για μεγάλες εισαγωγές. Το κοινό σας πρέπει να αντιληφθεί γρήγορα ποιο είναι το θέμα σας και να του γεννηθεί η περιέργεια για το περιεχόμενο της ταινίας. Γι’ αυτό, λοιπόν, πρέπει να επιλέξετε θέματα, εμπειρίες και ιδέες-κλειδιά και να δημιουργήσετε συνδέσμους μεταξύ τους, έτσι ώστε να δομήσετε μια συνεκτική αφήγηση».
Στη συνέχεια του σεμιναρίου, προβλήθηκε μια σειρά από ντοκιμαντέρ μικρού μήκους, τα οποία υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του διαδραστικού προγράμματος Ενάντια στο κύμα. Οι σκηνοθέτες που συμμετείχαν σε αυτό, χρησιμοποίησαν αρχειακό υλικό από τη νοτιοανατολική ακτή της Μεγάλης Βρετανίας και δημιούργησαν μικρού μήκους ντοκιμαντέρ, τα οποία αφηγούνται ιστορίες για το παρελθόν και το παρόν της συγκεκριμένης περιοχής, διερευνώντας παράλληλα καινοτόμους τρόπους αξιοποίησης του αρχειακού υλικού που είχαν στη διάθεσή τους. Η Βίλμα ντε Γιονγκ ανέλυσε τις τεχνικές που εφάρμοσαν οι δημιουργοί αυτών των ταινιών τεκμηρίωσης, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκαν αυτό το αρχειακό υλικό. «Ακόμη και αν δεν έχετε εικόνα για την ιστορία που θέλετε να πείτε, πρέπει να τη δημιουργήσετε είτε χρησιμοποιώντας φωτογραφίες, είτε πλάνα από άλλη περίοδο είτε ακόμη και να ανασυστήσετε την εικόνα ψηφιακά. Σήμερα αντιμετωπίζουμε το αρχειακό υλικό, που αναφέρεται στο παρελθόν, με τα μάτια του παρόντος, και με μια ματιά υποκειμενική, η οποία αποτελεί προϊόν του πολιτισμικού μας υποβάθρου» σημείωσε η ίδια και πρόσθεσε χαρακτηριστικά: «Το υλικό του ντοκιμαντέρ είναι κατά βάση οι αναμνήσεις και αυτό το υλικό είναι πολύ ρευστό»
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ
ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΣΕΙΣΜΟΥ – ΟΤΑΝ Ο ΔΡΑΚΟΣ ΚΑΤΑΠΙΕ ΤΟΝ ΗΛΙΟ – ΩΚΕΑΝΟΙ ΑΠΟ ΠΛΑΣΤΙΚΟ
Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν το μεσημέρι της Τρίτης 16 Μαρτίου 2010, στο πλαίσιο του 12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Σιμπέλ Μπιλγκίν (Στη σκιά του σεισμού), Σαντρίν Φεϊντέλ (Ωκεανοί από πλαστικό) και Ντερκ Σάιμον (Όταν ο δράκος κατάπιε τον ήλιο).
Πριν από μια δεκαετία, η Σιμπέλ Μπιλγκίν κατέγραψε τις εμπειρίες των ανθρώπων που έζησαν το μεγάλο σεισμό στο Μαρμαρά στο ντοκιμαντέρ My broken town. Με την ταινία Στη σκιά του σεισμού, η οποία προβάλλεται στο 12ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, η σκηνοθέτιδα επιστρέφει στην περιοχή και εστιάζει στο τι απέγιναν οι οικογένειες και οι άνθρωποι του Μαρμαρά στα δέκα χρόνια που μεσολάβησαν από τον σεισμό. «Το τοπίο που συνάντησα ήταν εντελώς διαφορετικό. Αν κάποιος δεν γνώριζε, δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι εκεί έγινε κάποτε σεισμός. Όμως, παρόλο που οι άνθρωποι δεν μιλούν πλέον για το συμβάν, η σκιά του σεισμού απλώνεται σε όλη την περιοχή» είπε η Σιμπέλ Μπιλγκίν. Η ταινία της αφορά ακριβώς σε αυτή τη σκιά, η οποία καλύπτει τις ζωές των ανθρώπων, αφήνοντας να διαφανούν τα εσωτερικά τους τραύματα που ακόμη δεν έχουν επουλωθεί. «Όταν είχαμε πάει στην περιοχή αμέσως μετά το σεισμό για να κάνουμε τα γυρίσματα, φοβόμουν πως ό,τι και να ρωτούσα ανθρώπους που τα έχασαν όλα, θα ήταν σαν να τους κοροϊδεύω. Ωστόσο, ανακάλυψα ότι, ανεξάρτητα από την απάντηση που έδιναν στα ερωτήματά μου ή από το εάν επαναλαμβάνονταν σε ό,τι έλεγαν, είχαν την ανάγκη να μιλήσουν. Παρακολουθήσαμε τη ζωή τους επί ένα χρόνο και παρόλο που ήταν θλιμμένοι, μόλις μας έβλεπαν άρχιζαν να χαμογελούν. Σιγά σιγά ξεκίνησαν να δρουν σαν ηθοποιοί, να επιστρέφουν στη ζωή. Νομίζω, λοιπόν, ότι η ταινία λειτούργησε ως μια μορφή ομαδικής ψυχοθεραπείας» υπογράμμισε η σκηνοθέτιδα. Επιστρέφοντας στον τόπο της καταστροφής μετά από δέκα χρόνια, η Σιμπέλ Μπιλγκίν διαπίστωσε ότι οι παλαιότεροι μιλούν με την ίδια ένταση για τον σεισμό, συχνά χρησιμοποιώντας ακόμη και τις ίδιες λέξεις. «Η τουρκική κυβέρνηση επικεντρώθηκε στην αποκατάσταση των ζημιών στις υποδομές και στην επαναφορά του τοπίου. Όμως, το συλλογικό τραύμα των ανθρώπων εξακολουθεί να υφίσταται. Κανείς δεν το συζητά δημοσίως, διότι επικρατεί η άποψη - κυρίως μεταξύ των συντηρητικών - ότι ο Θεός είναι αυτός που δίνει και το καλό και το κακό. Ο σεισμός αντιμετωπίζεται σαν τιμωρία, τη στιγμή που απλώνεται η σκιά της απώλειας του συγγενή ή του γείτονα». Ένα από τα πιο σοκαριστικά στοιχεία που διαπίστωσε η σκηνοθέτιδα συγκρίνοντας τις εικόνες των δύο ντοκιμαντέρ, είναι ότι τα κτίρια που κατέστρεψε ο σεισμός εξακολουθούν να υπάρχουν, δέκα χρόνια μετά. Η μόνη διαφορά είναι ότι μετά το σεισμό, απλώς έχουν βαφτεί εξωτερικά και διατίθενται προς πώληση.
Τις αλήθειες για την μόλυνση των ωκεανών και της υδρόβιας ζωής εξαιτίας του πλαστικού, καθώς και τους μύθους σχετικά με την ανακύκλωση του συγκεκριμένου υλικού καταγράφει στο ντοκιμαντέρ Ωκεανοί από πλαστικό η Σαντρίν Φεϊντέλ. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η δημιουργός στη συνέντευξη Τύπου, το 1/3 της συνολικής ποσότητας πλαστικού που καταναλώνεται παγκοσμίως χρησιμοποιείται μόνο μία φορά. Άμεση συνέπεια της υπερκατανάλωσης, της κακής χρήσης και της μη ανακύκλωσης του πλαστικού, είναι αυτό να καταλήγει στη θάλασσα και μέσω των ψαριών και των πουλιών να εισέρχεται στην τροφική αλυσίδα. «Η βιομηχανία πλαστικού ισχυρίζεται ότι το υλικό είναι ασφαλές, ότι ανακυκλώνεται και ότι δεν κάνει κακό. Στο ντοκιμαντέρ δείχνουμε ότι αυτή η τοποθέτηση είναι λάθος» σημείωσε η σκηνοθέτιδα. Ένα σημαντικό ζήτημα που θίγεται στην ταινία είναι η ανακύκλωση του πλαστικού. «Οι μεγαλύτερες ποσότητες πλαστικού που ανακυκλώνονται εντοπίζονται στην Ευρώπη, στον Καναδά και τις ΗΠΑ, όπου θάβονται ή καίγονται. Ωστόσο, πολλές φορές οι ποσότητες που νομίζουμε ότι ανακυκλώνονται τελικά συγκεντρώνονται και μεταφέρονται στην Ινδία ή την Κίνα. Πρόκειται απλώς για άλλη μια επιχείρηση. Στην Ασία και την Αφρική δεν υπάρχουν υποδομές ανακύκλωσης, με αποτέλεσμα τόνοι πλαστικού να καταλήγουν στη θάλασσα». Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες που παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ, κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο ωκεανού περιέχει κατά μέσο όρο 74.000 κομμάτια πλαστικού. Στην Ολλανδία, οι επιστήμονες που διερευνούν την εξαφάνιση του ωκεάνιου πουλιού θαλασσοβάτη, ανακάλυψαν πλαστικό στο 95% των δειγμάτων. Στη Γερμανία, έχει αποδειχθεί πως τα χημικά που απελευθερώνονται από το πλαστικό επηρεάζουν την αναπαραγωγή των ζώων. Σε ακατοίκητα νησιά της Χαβάης, οι επιστήμονες ανακάλυψαν πλαστικό στο στομάχι νεκρών πουλιών, ενώ στην Καλιφόρνια οι οικολόγοι συναντούν ολοένα και περισσότερες περιπτώσεις φαλαινών και δελφινιών που βρήκαν φρικτό θάνατο επειδή είχαν καταπιεί πλαστικό. «Κάποιοι μπορεί να υποστηρίξουν ότι το πλαστικό αποτελεί μέρος της γενικότερης προόδου, για χάρη της οποίας δεν πειράζει να πεθάνουν τα πουλιά ή τα ψάρια. Όμως πρόκειται για ένα υλικό που διασπάται σε ολοένα και μικρότερα μέρη, οι χημικές ουσίες των οποίων εντοπίζονται στο στομάχι μικρών ψαριών. Αυτά αποτελούν τροφή για μεγαλύτερα ψάρια, τα οποία τελικά καταναλώνει ο άνθρωπος. Τα χημικά βρίσκονται στο αίμα μας, όπως επιβεβαιώνουν έρευνες αμερικάνων επιστημόνων σε ολόκληρες οικογένειες» επεσήμανε η Σαντρίν Φεϊντέλ.
Μετά από το κεφάλαιο «οικολογία», στη συνέντευξη Τύπου προσεγγίστηκε ένα εξίσου σημαντικό ζήτημα, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αφορμή, η ταινία Όταν ο δράκος κατάπιε τον ήλιο του Ντερκ Σάιμον. Ο σκηνοθέτης ξεκίνησε τα γυρίσματα το 2004 με αφετηρία του αρχικά την ιστορία ενός 12χρονου παιδιού που καλείται να συνεχίσει την παράδοση 1.400 χρόνων των θιβετιανών βασιλέων. Στην πορεία, ωστόσο, ο δημιουργός έστρεψε την προσοχή και την κάμερά του στον αγώνα των θιβετιανών και στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Κίνα. Όταν κλήθηκε να σχολιάσει τα λεγόμενα ενός ανθρώπου που μιλά στην ταινία συγκρίνοντας την Κίνα με τη ναζιστική Γερμανία, ο Ντερκ Σάιμον ξεκαθάρισε ότι μπορεί η λέξη «ολοκαύτωμα» να συνδέεται στο μυαλό μας με την πιο ακραία γενοκτονία, αλλά για κάποιον που έχασε την οικογένειά του δεν αποτελεί υπερβολή, ακόμη και αν η άποψή του αντιμετωπίζεται ως προβοκατόρικη. Και πρόσθεσε: «Η κινεζική πλευρά διενεργεί απίστευτη προπαγάνδα κατά του Δαλάι Λάμα, η οποία μεταξύ άλλων υποστηρίζει π.χ. ότι κόβει τα κεφάλια κινέζων και χρησιμοποιεί το δέρμα τους για τη διακόσμηση του σπιτιού του. Γενικότερα, υπάρχει η αντίληψη ότι οι θιβετιανοί είναι αχάριστοι απέναντι σε όσα τους προσέφερε ο κινεζικός λαός. Όσο για τα έργα που έκανε η Κίνα στο Θιβέτ – μια παράμετρος που επίσης προπαγανδίζεται από την κινεζική πλευρά – το ερώτημα είναι ‘’ποιος επωφελείται από αυτές τις υποδομές;’’ Η απάντηση είναι η ίδια η Κίνα, η οποία εκμεταλλεύεται τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους της περιοχής». Ο σκηνοθέτης επεσήμανε την δυσχερή κατάσταση η οποία επικρατεί στο Θιβέτ: «Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Πεκίνου το 2008 θα μπορούσαν να είχαν αποτελέσει την αφορμή για να ανακύψει η μεγαλύτερη ευκαιρία προκειμένου η διεθνής κοινότητα να πληροφορηθεί αυτό που συμβαίνει στο Θιβέτ. Πλέον κανείς δεν τους ακούει, κανείς δεν ενδιαφέρεται». Και πρόσθεσε κατηγορηματικά: «Μπορεί να κάνουμε γιόγκα για να λύσουμε τα προβλήματά μας, αλλά δεν στρέφουμε το βλέμμα στα προβλήματα του Θιβέτ. Με το να μην κάνουμε τίποτα για αυτό το καθεστώς που καλά κρατεί εδώ και 60 χρόνια, έχουμε κι εμείς αίμα στα χέρια μας». Στο ερώτημα τι μπορούν να κάνουν οι δυτικές κοινωνίες, ο σκηνοθέτης πρότεινε να αναπτυχθεί ένα κύμα πίεσης από τον λαό προς στους πολιτικούς, οι οποίοι με τη σειρά τους υπολογίζοντας το πολιτικό κόστος, να πιέσουν την κυβέρνηση της Κίνας. «Υπάρχουν οικονομικά συμφέροντα, γι’ αυτό και οι μεγάλες δυνάμεις συμβιβάζονται και κλείνουν τα μάτια. Συμβιβάζονται επειδή νομίζουν ότι οι περισσότεροι από εμάς ενδιαφερόμαστε περισσότερο για φθηνά κινέζικα προϊόντα, παρά για τα ιδανικά μας. Αν οι πολιτικοί δουν ότι έχουν κάτι να κερδίσουν, αν έχουν πολιτικό όφελος, θα ασχοληθούν με το θέμα του Θιβέτ» κατέληξε ο δημιουργός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου