17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα 13-22 Μαρτίου 2015

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΟΛΟΜΟΝ

Συνέντευξη Τύπου παραχώρησε το Σάββατο 14 Μαρτίου 2015, στο πλαίσιο του 17ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ο ρουμάνος δημιουργός Αλεξάντρου Σόλομον, με αφορμή το αφιέρωμα που παρουσιάζει η φετινή διοργάνωση στο έργο του.

Τον σκηνοθέτη καλωσόρισε ο Δημήτρης Κερκινός, ο οποίος επιμελήθηκε το αφιέρωμα: «Ο Αλεξάντρου Σόλομον συγκαταλέγεται στους κορυφαίους ρουμάνους ντοκιμαντερίστες, με ταινίες που προσεγγίζουν τόσο το ιστορικό παρελθόν όσο και τη σύγχρονη πραγματικότητα της χώρας του. Μάλιστα είναι η πρώτη φορά που το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης πραγματοποιεί αφιέρωμα σε έναν ρουμάνο σκηνοθέτη ντοκιμαντέρ».

Μιλώντας για τις αλλαγές που προέκυψαν στον χώρο του ντοκιμαντέρ στη Ρουμανία μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Τσαουσέσκου, ο Σόλομον παρατήρησε: «Τα ντοκιμαντέρ βρήκαν πολύ δύσκολα τον δρόμο για την ανάκαμψη μετά το '90. Κι αυτό γιατί την εποχή του κομμουνισμού θεωρούνταν εργαλείο προπαγάνδας. Στη συνέχεια τα στούντιο που γύριζαν ντοκιμαντέρ εξαφανίστηκαν, ενώ και οι ίδιοι οι δημιουργοί συνάντησαν μεγάλες δυσκολίες για το πώς να υιοθετήσουν μία νέα στάση στη δουλειά τους. Τελευταία έχουν κάνει την εμφάνισή τους νέα είδη, ενώ οι νέοι σκηνοθέτες ασχολούνται ιδιαίτερα με θέματα κοινωνικού περιεχομένου».

Σε σχέση με τον τρόπο που συνδυάζει στις ταινίες του το παρελθόν με το παρόν, επισήμανε πως στόχος του είναι να δει πώς τα γεγονότα του παρελθόντος επηρεάζουν το σήμερα και να μετρήσει τον αντίκτυπό τους. Αναφορικά με την ταινία του, Η μεγάλη κομμουνιστική ληστεία (2004), που ανακατασκευάζει την πραγματική περίπτωση μια ληστείας για να δείξει πώς αυτή μετατράπηκε σε προπαγάνδα, ο Αλεξάντρου Σόλομον παραδέχτηκε ότι ενσωμάτωσε στο ντοκιμαντέρ αρκετά στοιχεία μυθοπλασίας: «Πάντα υπάρχει μυθοπλασία στο ντοκιμαντέρ. Ο κόσμος πιστεύει ότι ένα ντοκιμαντέρ είναι απόλυτα αντικειμενικό, αλλά αυτό δεν ισχύει. Η μυθοπλασία και το ντοκιμαντέρ είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Αυτή τη στιγμή υπάρχει στο ρουμανικό σινεμά μία προσέγγιση ντοκιμενταρίστικη. Εμένα με ενδιαφέρει ιδιαίτερα αυτό που κάνει το ρουμανικό θέατρο, το οποίο έχει επηρεαστεί επίσης από το ντοκιμαντέρ. Υπάρχουν περιπτώσεις σκηνοθετών που πηγαίνουν μαζί με τους ηθοποιούς στον χώρο όπου διαδραματίζεται η υπόθεση του έργου και δουλεύουν επιτόπου. Αυτό δίνει αμεσότητα στο έργο τους καθώς μιλούν συχνά για καυτά ζητήματα που απασχολούν τη Ρουμανία».

Στην ταινία Ψυχρά κύματα (2007), ο Αλεξάντρου Σόλομον αναφέρεται στην προπαγάνδα του ραδιοφωνικού σταθμού της Ευρώπης “Ράδιο Ελεύθερη Ευρώπη” κατά την ψυχροπολεμική περίοδο. “Ράδιο Ελεύθερη Ευρώπη” ήταν ένα μέσο προπαγάνδας της αμερικανικής κυβέρνησης. Ήθελα να δείξω την αμφισημία του ραδιοφώνου, που από τη μια αποτελεί μέσο ενημέρωσης και από την άλλη προπαγάνδας. Πρόθεσή μου ήταν να οπτικοποιήσω το ηχητικό υλικό που ήταν διαθέσιμο, τις φωνές των εκφωνητών του ραδιοφώνου. Κι αυτό γιατί ο κόσμος στο παρελθόν αγαπούσε αυτές τις φωνές, οι εκφωνητές είχαν γίνει αστέρες χωρίς να γνωρίζει κανείς τη μορφή τους. Θεωρώ ότι το ραδιόφωνο είναι ένα ήπιο μέσο ενημέρωσης σε σύγκριση με την τηλεόραση που σε βομβαρδίζει με εικόνες. Πολλοί πιστεύουν ότι η επανάσταση του '89 δεν θα είχε γίνει χωρίς το “Ράδιο Ελεύθερη Ευρώπη”. Μετά την επανάσταση και τον θάνατο του Τσαουσέσκου, η δύναμη του μέσου αυτού χάθηκε, ήταν σαν να εξαφανίστηκε το ραδιόφωνο στη Ρουμανία μέσα σε μια μέρα», είπε ο δημιουργός.

Η σύνδεση του χτες με το σήμερα απασχολεί τον Αλεξάντρου Σόλομον και στο ντοκιμαντέρ Καπιταλισμός: η βελτιωμένη μας συνταγή (2010). Στην ταινία εντοπίζει στο καθεστώς Τσαουσέσκου τις ρίζες της σημερινής διαφθοράς στη Ρουμανία και αναδεικνύει την αλαζονεία των εκατομμυριούχων (οι περισσότεροι πρώην μυστικοί πράκτορες). Πως τους προσέγγισε και τους έπεισε να συμμετάσχουν στο ντοκιμαντέρ; ««Το σινεμά εξακολουθεί να αποτελεί σαγηνευτικό είδος για τέτοιους ανθρώπους. Δέχτηκαν την πρότασή μου γιατί σκέφτηκαν ότι θα γίνουν κινηματογραφικοί αστέρες. Επίσης δεν είχα σκοπό να σταθώ σαν εισαγγελέας απέναντί τους, παρά το γεγονός ότι δεν επιδοκιμάζω τη συμπεριφορά τους». Η ταινία προβλήθηκε (σε μια τηλεοπτική βερσιόν) στο ARTE, ενώ στη συνέχεια έγινε σύνθημα στις διαδηλώσεις που έγιναν την τελευταία τετραετία στη Ρουμανία.

Ο Αλεξάντρου Σόλομον αναφέρθηκε και στο πρόγραμμα που υλοποιείται στο πλαίσιο του φεστιβάλ Ένας Κόσμος Ρουμανία, το οποίο διευθύνει ο ίδιος στην χώρα του. Όπως εξήγησε, μέσω του προγράμματος μη κυβερνητικές οργανώσεις “υιοθετούν” ένα ντοκιμαντέρ και το δείχνουν στο κοινό τους. Τέλος, σχετικά με τα επόμενα κινηματογραφικά του σχέδια, ο Αλεξάντρου Σόλομον αποκάλυψε ότι θα γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ με φόντο τον Καύκασο και θέμα την επιστήμη, την ουτοπία, την αιώνια ζωή και το πώς οι άνθρωποι ονειρεύονται να αλλάξουν τα ζωικά είδη. «Παρουσιάζω τη ρωσική παράδοση της ουτοπικής ιατρικής που έχει στόχο να βελτιώσει το ανθρώπινο είδος, ακολουθώντας μία δαρβινικής αντίληψης προσέγγιση», είπε χαρακτηριστικά, ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη Τύπου.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ - ΑΡΚΑΔΙΑ ΧΑΙΡΕ / Μ’ ΕΝΑ ΣΜΠΑΡΟ ΔΥΟ ΤΡΥΓΟΝΙΑ /

ΕΝΑΣ ΤΟΠΟΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν το Σάββατο 14 Μαρτίου 2015, στο πλαίσιο του 17ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Φίλιππος Κουτσαφτής (Αρκαδία χαίρε), Λώρα Μαραγκουδάκη (Μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια) και Άγγελος Ράλλης & Χανς Ούλριχ Γκεσλ (Ένας τόπος για όλους).

Το ντοκιμαντέρ Ένας τόπος για όλους διερευνά την ανθρώπινη πραγματικότητα ενός χωριού στη Ρουάντα, δύο δεκαετίες μετά τη γενοκτονία. Όπως σημείωσε ο Άγγελος Ράλλης, η Ρουάντα «παρουσιάζει ορισμένες ιδιαιτερότητες σε σχέση με άλλες γενοκτονίες ή το Ολοκαύτωμα. Έγινε ανάμεσα σε ανθρώπους που ήταν γείτονες μεταξύ τους και η συμφιλίωση πρέπει να γίνει μεταξύ γειτόνων. Πρόκειται για μια διαρκή διαδικασία που συμβαίνει στην καθημερινότητά τους». Οι δύο σκηνοθέτες επισκέπτονταν το χωριό επί τέσσερα χρόνια και κινηματογραφούσαν κατά την περίοδο πριν και μετά την τελετή μνήμης για τα θύματα της γενοκτονίας, καταγράφοντας τις συζητήσεις μεταξύ επιζώντων και δολοφόνων «για να δούμε πως μπορούν να συνυπάρχουν», όπως σημείωσαν. «Δεν θέλαμε να κάνουμε ένα ακόμη φιλμ για τη γενοκτονία, αλλά μια ταινία για τη συμφιλίωση, για τον αντίκτυπο που έχουν όσα έγιναν πριν από 20 χρόνια στους σημερινούς εικοσάχρονους» είπε ο κ. Γκεσλ. Όπως εξήγησε ο ίδιος, η διαδικασία εκτυλίσσεται σε δύο επίπεδα: «Στο ατομικό επίπεδο δεν υπάρχει συγχώρεση. Σε επίπεδο κοινωνίας, υπάρχει ισχυρή πολιτική συμφιλίωσης». Παρά την κριτική ότι η συμφιλίωση γίνεται με αναγκαστικό τρόπο, είναι κατανοητό γιατί πρέπει να υπάρχει, καθώς πρόκειται για μια κοινωνία που «έχασε την ευτυχία, την ανεμελιά, την εμπιστοσύνη της. Οι πολίτες δεν συνομιλούν ειλικρινά πλέον» υπογράμμισε ο κ. Γκεσλ. «Οι έχθρες μεταξύ των δύο φυλών στη Ρουάντα ήταν προαιώνιες, επομένως ήταν δύσκολο να αλλάξει η κατάσταση μέσα σε 20 χρόνια», συμπλήρωσε ο κ. Ράλλης. Στην ταινία ένας νεαρός Χούτου συνάπτει σχέση με μια κοπέλα από τους Τούτσι. Οι μεικτοί γάμοι είναι ταμπού, ειδικά όταν μιλάμε για ένα χωριό. Υπάρχουν παραδόσεις και έθιμα βαθιά ριζωμένα. Πρέπει να συναντηθούν οι σοφοί των δυο φυλών για να αποφασίσουν για το αν πρέπει να γίνει ο γάμος» εξήγησε ο κ. Ράλλης. «Τα ταμπού βεβαίως υπάρχουν και τα παιδιά από νεαρή ηλικία ανατρέφονται με διαφορετική ψυχολογία και αναπτύσσουν φιλικές ή κοινωνικές σχέσεις στη βάση φυλετικών διαχωρισμών» πρόσθεσε ο κ. Γκεσλ. Η κατάσταση στη χώρα σήμερα συνοψίζεται στο σχόλιο του ίδιου ότι «στο τέλος του τίτλου του ντοκιμαντέρ θα μπορούσε πολύ εύκολα να υπάρχει ένα ερωτηματικό».

Η ανοιξιάτικη λαθροθηρία που εξακολουθεί να υφίσταται ως ισχυρή παράδοση στα Ιόνια νησιά και να διαδίδεται από γενιά σε γενιά, είναι το βασικό θέμα του ντοκιμαντέρ Μ’ ένα σμπάρο δυο τρυγόνια της Λώρας Μαραγκουδάκη. Η ταινία προέκυψε έπειτα από πρόταση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, στο πλαίσιο μιας διεθνούς εκστρατείας για τη λαθροθηρία στη Μεσόγειο, με φορείς από την Ιταλία και την Ισπανία. Στην περίπτωση των Ιόνιων νησιών, αυτή η «παράδοση» της ανοιξιάτικης λαθροθηρίας δημιουργεί μέτωπα συγκρούσεων όχι μόνο μεταξύ λαθροθήρων και τρυγονιών, αλλά και μεταξύ των κατοίκων. Η σκηνοθέτιδα επέλεξε να χρησιμοποιήσει έναν χιουμοριστικό τρόπο αφήγησης, σημειώνοντας σχετικά: «Μέσα από το χιούμορ ήθελα να δημιουργήσω μια πιο φιλική προσέγγιση, ένα πλαίσιο διαλόγου. Ήμασταν τυχεροί που συναντήσαμε, μεταξύ άλλων, και ανθρώπους που αυτοσαρκάζονται. Πάντως γνωρίζουν τη ζημιά που προκαλούν». Κατά τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ, οι συνθήκες δεν ήταν πάντα ιδανικές. «Κινηματογραφήσαμε όσα μας επέτρεψαν να κινηματογραφήσουμε. Στους Αντίπαξους μας απέκλεισαν με μηχανάκια και αυτοκίνητα, μας περικύκλωσαν, δεχτήκαμε λεκτικές απειλές», είπε η δημιουργός. Βέβαια, στο τέλος η διαπραγμάτευση απέδωσε και όλα πήγαν μια χαρά. Σύμφωνα με την κ. Μαραγκουδάκη «η συγκεκριμένη κατάσταση ερμηνεύεται στη βάση της ανταγωνιστικής ανδρικής κουλτούρας που συντηρείται ανάμεσα στους νέους. Μόνο η παιδεία μπορεί να αλλάξει τα πράγματα. Η καταστολή του φαινομένου δεν έχει πετύχει στα νησιά, γιατί όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους. Ο μόνος τρόπος είναι το να αλλάξουν συνειδήσεις στα νέα παιδιά».

Το ντοκιμαντέρ Αρκαδία χαίρε του Φίλιππου Κουτσαφτή μας ταξιδεύει σε ένα διαφορετικό μέρος της Ελλάδας: είναι μια περιήγηση στα χωριά της Τεγέας, αλλά ταυτόχρονα και μια προσπάθεια αναζήτησης ταυτότητας. Όπως και στο προηγούμενο ντοκιμαντέρ του Αγέλαστος Πέτρα, η προσπάθεια ήταν «να δούμε τους τόπους με τρόπο έξω από την καταγραφή και την περιγραφή, με την ταυτότητα τους», ενώ κατ’ επέκταση, όπως είπε, «το να βρω αυτούς τους δρόμους είναι μέρος και της δικής μου ταυτότητας». Ο κ. Κουτσαφτής επέλεξε την Αρκαδία συμπτωματικά, με αφορμή τη χρηματοδότηση του Κοινωφελούς Ιδρύματος Μιχαήλ Ν. Στασινόπουλος - Βιοχάλκο. «Η ταινία είναι μια περιπλάνηση κάποιων ετών στην Τεγέα, όπου υπάρχουν 18 χωριά με ελάχιστους κατοίκους και μεγάλη ιστορία. Υπάρχει επίσης ο συγκλονιστικός ναός της Αλέας Αθηνάς, καθώς και πολλά γοητευτικά μυθολογικά στοιχεία. Πέρα από το ιστορικό και μυθολογικό πλαίσιο της αρχαιότητας, η Αρκαδία συνδέεται και με έναν μύθο που ήρθε από τη Δύση, το μύθο του Διαφωτισμού. Η ευδαίμων Αρκαδία συμβόλιζε τον επίγειο παράδεισο του άδολου έρωτα προ του προπατορικού αμαρτήματος. Από τους διανοούμενους του Διαφωτισμού δεν επισκέφτηκε κανείς την πραγματική Αρκαδία κι αυτός ο μύθος δεν ρίζωσε στον ελλαδικό χώρο», υπογράμμισε ο κ. Κουτσαφτής. Στην ταινία ο χρόνος έχει μια ιδιαίτερη διάσταση. Ο σκηνοθέτης παρακολουθεί το πώς αλλάζουν οι εποχές, ο τόπος, οι άνθρωποι. «Τον χρόνο τον δίνω πρωτίστως σε μένα. Η δική μου ανεπάρκεια με αναγκάζει να το κάνω, για να δω τα πράγματα καλύτερα» ανέφερε σχετικά. Ο ίδιος συμπλήρωσε χαρακτηριστικά ότι η προετοιμασία της ταινίας ξεκίνησε «πριν μπει στο λεξιλόγιό μας η λέξη κρίση, αλλά ακόμη και τότε ήταν εμφανή ορισμένα στοιχεία που συνδέονται με αυτή». Ο δημιουργός εξήγησε: «Ο τόπος αυτός έχει εγκαταλειφθεί από τους νέους, στα χωριά υπάρχει μικρός αριθμός γερόντων, ενώ η αγροτική παραγωγή είναι ελάχιστη, παρόλο που θα μπορούσε να ήταν μεγαλύτερη. Οι άνθρωποι του τόπου αυτού, του γύρισαν την πλάτη και έχασε την ταυτότητα του. Είναι σημάδια των καιρών που οδήγησαν ως έναν βαθμό σε αυτό που λέμε κρίση. Οι Αρκάδες κάποτε έφευγαν μισθοφόροι, ύστερα μετανάστες στις ΗΠΑ και την Αυστραλία. Σήμερα το κενό καλύπτουν οι εργάτες γης από τις γειτονικές χώρες που κατοικούν στα χωριά αυτά». 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ - ΠΟΥΤΙΝ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ; / ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΧΙΠ ΧΟΠ / ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ-ΦΩΝΕΣ ΑΠ’ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ /ΦΤΩΧΕΙΑ ΑΕ / ΑΓΑΠΑ ΤΗ ΦΥΣΗ ΣΟΥ

Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν το Σάββατο 14 Μαρτίου 2015, στο πλαίσιο του 17ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Σιλβί Ροκάμπ (Αγάπα τη φύση σου), Ζαν-Μισέλ Καρέ (Πούτιν για πάντα;), Μπριν Έβανς (Επιχείρηση χιπ χοπ), Τζούλιετ Μπράουν (Οικολογική καταστροφή – Φωνές απ’ τον Παράδεισο) και Μάικλ Μάθεσον Μίλερ (Φτώχεια ΑΕ).

Με το ντοκιμαντέρ Φτώχεια ΑΕ ο Μάικλ Μάθεσον Μίλερ θέλησε να δείξει ότι οι φτωχοί δεν είναι αντικείμενα φιλανθρωπίας, αλλά υποκείμενα. «Δεν ήταν πρόθεσή μου να πω ότι η φιλανθρωπία είναι λάθος, αλλά να την προσεγγίσω με κριτικό πνεύμα. Στη Δύση μεταχειριζόμαστε τους φτωχούς ως αντικείμενα οίκτου και συμπόνιας, δείχνουμε καλή θέληση για να λύσουμε τα προβλήματά τους, τους δίνουμε ένα σωρό πράγματα, αλλά τελικά δεν καταφέρνουμε να λύσουμε το πρόβλημα» σημείωσε. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο φτωχοί παραμένουν φτωχοί όχι μόνο εξαιτίας της έλλειψης αγαθών, αλλά και δομών και θεσμών όπως η δικαιοσύνη, η πρόσβαση σε δίκτυα παραγωγικότητας, η άρση του αποκλεισμού. Όπως είπε ο σκηνοθέτης, οι φιλάνθρωποι αστέρες της μουσικής ή του κινηματογράφου πιθανώς να εκκινούν από καλές προθέσεις, αλλά «το σύστημα είναι τόσο σαθρό που τα κίνητρα δεν αρκούν. Στόχος της “βιομηχανίας φτώχειας” είναι να διαιωνιστεί, με την έννοια ότι εάν οι φτωχοί βοηθηθούν έτσι ώστε να αποκτήσουν ευημερία, η εν λόγω βιομηχανία δεν θα έχει λόγο ύπαρξης. Οι φτωχοί μένουν φτωχοί και οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, κερδίζοντας προβολή επειδή “σώζουν” τον Τρίτο Κόσμο. Δεν θέλουμε να τιμωρήσουμε τα αισθήματα των ανθρώπων που ασχολούνται με τη φιλανθρωπία, αλλά να δείξουμε ότι αυτό το σύστημα σκέψης δεν βοηθά ουσιαστικά. Οι ίδιοι οι άνθρωποι του Τρίτου Κόσμου λένε ότι αυτή η προσέγγιση “δεν μας σώζει, αλλά μας βλάπτει”. Ελπίζω το ντοκιμαντέρ να δώσει τροφή σε ένα νέο δημόσιο διάλογο, έτσι ώστε να αναθεωρήσουμε εκ βάθρων κάποιες παραδοχές για το θέμα».

Σε διαφορετικό κλίμα κινείται το ντοκιμαντέρ Επιχείρηση χιπ χοπ, όπου πρωταγωνιστεί μια ομάδα χορευτών χιπ χοπ άνω των 90 ετών. Παίρνοντας το λόγο, ο σκηνοθέτης Μπριν Έβανς είπε ότι στόχος του ήταν να αφηγηθεί μια ιστορία «για το βασικό μας δικαίωμα να γερνάμε με αξιοπρέπεια και να ακούγεται η φωνή μας στην κοινωνία». Ο ίδιος συμπλήρωσε χαρακτηριστικά: «Ήθελα να πετύχω αυτό το σκοπό μέσα από μια ταινία που θα είχε απήχηση και στη φαντασία του κοινού. Μέχρι τότε, ασχολιόμουν με ιστορίες που είχαν πιο ‘’σκληρό’’ υπόβαθρο. Αλλά το ζήτημα ήταν πώς θα πείθαμε το κοινό να πληρώσει εισιτήριο για να δει ένα ντοκιμαντέρ και μετά την προβολή να νιώσει ότι έχει αντλήσει έμπνευση από αυτό, να αναθεωρήσει την άποψή του για τους ηλικιωμένους». Ο σκηνοθέτης πέρασε πολύ χρόνο με την ομάδα των χορευτών, η οποία αριθμούσε αρχικά 45 μέλη, προσπαθώντας να γνωρίσει τους χαρακτήρες του. «Είναι υπέροχο πράγμα να έχεις να κάνεις με ανθρώπους που δεν ξέρουν πώς γίνεται μια ταινία.  Στην αρχή με ρωτούσαν πότε θα το δουν στην τηλεόραση. Στη συνέχεια, κατάλαβαν ότι θα μέναμε μαζί τους για αρκετό καιρό. Ήταν κάτι πολύ ωραίο και για τους ίδιους, γιατί είχαν την ευκαιρία να αφηγηθούν την ιστορία τους ο καθένας ξεχωριστά. Μια ακόμα πρόκληση όταν δουλεύεις με έναν άνθρωπο 96 ετών είναι να τον πείσεις να είναι ο εαυτός του, γιατί τα μέλη αυτής της ομάδας ένιωθαν ότι έπρεπε να δώσουν παράσταση μπροστά στην κάμερα. Γενικώς όλοι έπρεπε να προσαρμοστούμε, αλλά το αποτέλεσμα ήταν ότι η σχέση μας έγινε πολύ πιο στενή», εξήγησε ο κ. Έβανς.

Στο ντοκιμαντέρ Οικολογική καταστροφή – Φωνές απ’ τον Παράδεισο η σκηνοθέτιδα Τζούλιετ Μπράουν ρίχνει φως σε μια από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές που προκάλεσε η έκρηξη στην εξέδρα εξόρυξης πετρελαίου Ντιπουότερ Χοράιζον της ΒΡ το 2010, στο Μεξικό. Μετά το συμβάν, η δημιουργός έμεινε δύο χρόνια στο Γκραντ Άιλ καταγράφοντας την επίδραση του ατυχήματος στη ζωή των ντόπιων. Σύμφωνα με τη δημιουργό, αυτό το μέρος της Νότιας Λουιζιάνα ήταν το αντίστοιχο «Σημείο Μηδέν» της 11ης Σεπτεμβρίου. Η ίδια συνεργάστηκε με τον Ματ Σίμονς, έναν άνθρωπο που είχε αναδείξει το θέμα στην επικαιρότητα και χρηματοδότησε 12 ταινίες για την ακτή της Λουιζιάνα. «Ο Σίμονς βγήκε στις ειδήσεις και είπε πολλά. Είχε σαφή αντίληψη του τι συμβαίνει με την έκρηξη, όμως ξαφνικά, τον Αύγουστο πέθανε στις ακτές του Μέιν. Είχε ενοχλήσει πολλούς με όσα έλεγε στα κανάλια, βόλεψε πολλούς το ότι εξαφανίστηκε». Η δημιουργός επεσήμανε ότι η ταινία διερευνά τις επιπτώσεις του ατυχήματος στο οικοσύστημα και την κοινότητα των ψαράδων: «Στην ταινία δημιουργείται η αίσθηση ότι κάτι πάει πολύ στραβά - δεν το βλέπεις, αλλά το καταλαβαίνεις. Οι κάτοικοι αισθάνονται ότι έχουν εκτεθεί σε βλαβερές ουσίες, ότι έχουν προβλήματα, αλλά δεν έχει γίνει καμία σοβαρή επιδημιολογική έρευνα». Η ίδια υποστήριξε ότι τέτοιου είδους ατυχήματα συνιστούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, γι’ αυτό και στον τίτλο του ντοκιμαντέρ χρησιμοποίησε τον όρο «οικοκτονία» (ecocide) κατά τους όρους «ανθρωποκτονία», «γενοκτονία» κλπ. «Δεν είναι ανέφικτο να αναγνωριστούν οι οικοκτονίες, απλώς θα πρέπει να βρεθούν κράτη που θα προσυπογράψουν τέτοια σύμβαση. Το θέμα πρέπει να ξεπεράσει την αντίληψη των οικολόγων, να ψηφιστεί νομοθεσία, να αναγνωριστούν και οι φυσικές καταστροφές ως οικοκτονίες και οι χώρες να αναλάβουν τις ευθύνες τους». 

Αμέσως μετά, το λόγο πήρε ο Ζαν-Μισέλ Καρέ, ο οποίος συμμετέχει στο 17ο ΦΝΘ με το ντοκιμαντέρ Πούτιν για πάντα;. Πρόκειται για τη δεύτερη ταινία που κάνει ο δημιουργός με θέμα τη Ρωσία, ενώ όπως αποκάλυψε στη συνέντευξη Τύπου, θα ακολουθήσει και μια τρίτη. Το πρώτο ντοκιμαντέρ του αφορούσε στην περίοδο της πρωθυπουργίας του Πούτιν, ενώ στο Πούτιν για πάντα; ο ίδιος επιστρέφει για να δείξει πώς ο Πούτιν παραμένει στην εξουσία, παρόλο που τυπικά δεν είναι πλέον πρωθυπουργός. «Το 2008 για πρώτη φορά αισθάνθηκα ότι υπήρχε αντιπολίτευση, μια δύναμη αντίστασης στη Ρωσία. Το δεύτερο φιλμ μου εκτυλίσσεται τη στιγμή που ο Πούτιν αποφάσισε να βάλει μια μαριονέτα στη θέση του, δηλαδή τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ. Με ενδιέφερε το πώς θα μπορούσε να αναλάβει την εξουσία μέσα από αυτή τη διαδικασία. Οι εκλογές του 2011-2012 ήταν στημένες από τον ίδιο τον Πούτιν. Αυτό ήταν που ώθησε το λαό της Ρωσίας να αντισταθεί, να διαμαρτυρηθεί και να δείξει ότι πια δεν τον φοβάται. Μετά ο Πούτιν άρχισε να επιτίθεται στην ελευθερία του λόγου» υποστήριξε ο σκηνοθέτης. Όπως είπε, σε τρεις βδομάδες θα αρχίσει την προετοιμασία για την τρίτη ταινία του με τίτλο Ρωσία, η αντεπίθεση της αυτοκρατορίας, όπου θα εξηγεί γιατί κάποιοι εξακολουθούν να θαυμάζουν τον Πούτιν. «Στόχος δεν θα είναι απλώς η κριτική ανάλυση του πολιτικού συστήματός του, αλλά να δείξω ότι σήμερα οι χώρες της Δύσης έχουν ανάμειξη και ενοχή όσον αφορά στην υποστήριξη του Πούτιν». Ο Ζαν-Μισέλ Καρέ αναφέρθηκε στις περιόδους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και του Ψυχρού Πολέμου, σημειώνοντας: «Κατά τη διάρκεια αυτών των πολέμων, ο λαός ένιωσε πολύ ταπεινωμένος από τη Δύση και μέσω του Πούτιν βρήκε μια νέα ευκαιρία να ανακτήσει την περηφάνια του. Όταν ο Πούτιν ανέλαβε την εξουσία, ήταν τυχερός γιατί το κόστος του πετρελαίου και του φυσικού αερίου είχε ανέβει. Μπορεί να ήταν σύμπτωση, αλλά ο λαός το αποδίδει σε εκείνον. Σήμερα μόλις το 15% του πληθυσμού είναι πολύ πλούσιοι, όμως το 75% είναι πολύ φτωχοί», σημείωσε ο σκηνοθέτης.  

Η ταινία Αγάπα τη φύση σου της Σιλβί Ροκάμπ μιλά για τη σχέση ανθρώπου και φύσης. «Μεγάλωσα μέσα στη φύση, ήθελα πάντα να πω ότι η φύση είναι συναρπαστική κι όσοι δεν έχουν συνειδητοποιήσει τη σημασία της, χάνουν. Είναι ένα θαύμα πολύ μεγαλύτερο από τον εαυτό μας» τόνισε η σκηνοθέτιδα. Η ίδια δούλεψε οκτώ χρόνια για την ολοκλήρωση του ντοκιμαντέρ, κατά τη διάρκεια των οποίων, όπως είπε, έμαθε πολλά. «Η μεγαλύτερη έμπνευση για μένα ήταν όταν έμαθα πόσο νέο είδος είναι ο άνθρωπος στον πλανήτη Γη. Αν ο πλανήτης π.χ. γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου και σήμερα είναι 31 Δεκεμβρίου, το ανθρώπινο είδος εμφανίστηκε πριν από ένα δευτερόλεπτο», ανέφερε χαρακτηριστικά. Η σκηνοθέτιδα τόνισε ότι ο άνθρωπος θα μπορούσε να μιμηθεί τεχνικές της φύσης για να αναπτύξει τεχνολογίες που θα καταστήσουν παρελθόν τις οικολογικές κρίσεις, αλλά και τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν σε οικονομικά και κοινωνικά συστήματα. «Κάθε είδος, από τον ελέφαντα μέχρι το κουνούπι, έχει τη θέση του στο οικοσύστημα. Αν μπορούσαμε να εφαρμόσουμε αυτή την αρχή σε οικονομικά και κοινωνικά συστήματα, θα ήταν ιδανικό. Εκεί βρίσκεται το μέλλον των πολιτισμών και των οικονομιών μας», εξήγησε η κ. Ροκάμπ. 

Μαρία Ναλτσατζιάδου