ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΧΟΥΜΠΕΡΤ ΖΑΟΥΠΕΡ

17^ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21^ου Αιώνα

13-22 Μαρτίου 2015

Εμπειρίες από την πορεία του ως κινηματογραφιστής, καθώς και μυστικά της τέχνης του ντοκιμαντέρ μοιράστηκε με το κοινό του 17^ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ο αυστριακός δημιουργός Χούμπερτ Ζάουπερ, στο πλαίσιο της ανοιχτής συζήτησης που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 20 Μαρτίου 2015, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, παρουσία του διευθυντή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Δημήτρη Εϊπίδη. Η φετινή διοργάνωση πραγματοποιεί αφιέρωμα στο έργο του Χούμπερτ Ζάουπερ. Στο ξεκίνημα της συζήτησης, ο συντονιστής και επιμελητής του αφιερώματος Δημήτρης Κερκινός ανέφερε ότι ο δημιουργός είναι παλιός γνώριμος του Φεστιβάλ, ήδη από το 1^ο ΦΝΘ, όταν προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ του Το ημερολόγιο του Κισανγκάνι.

Παίρνοντας το λόγο αμέσως μετά, ο Χούμπερτ Ζάουπερ εξέφρασε τη χαρά του που βρίσκεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα και στο Φεστιβάλ το οποίο χαρακτήρισε  «γιορτή του κινηματογράφου» και ευχαρίστησε τον διευθυντή του ΦΚΘ Δημήτρη Εϊπίδη για την πρόσκληση. «Φαίνεται ότι με θεωρούν ηλικιωμένο, γιατί τώρα αρχίζουν να μου κάνουν αφιερώματα στα φεστιβάλ», είπε χαριτολογώντας. Στο ερώτημα ποιο ήταν το κίνητρό του για να ασχοληθεί με το ντοκιμαντέρ, ο ντοκιμαντερίστας απάντησε ότι κάνει κινηματογράφο για να μην νιώθει μόνος του με όσα βλέπει να τον περιβάλλουν στη ζωή. Όπως είπε, οι δημιουργοί ντοκιμαντέρ έχουν το τεράστιο προνόμιο να επικοινωνούν με δυναμικό τρόπο ανθρώπινα  πάθη και καταστάσεις, καθώς και να δημιουργούν συναισθηματική σύνδεση με τα ερωτήματα του κόσμου. Ο ίδιος μίλησε και για την ανθρώπινη ανάγκη του να μοιράζεται κανείς όσα ζει, από τη χαρά μέχρι το θρήνο, «γιορτάζοντας» όλα όσα συμβαίνουν μαζί με άλλους ανθρώπους. 

«Η εποχή μας κατακλύζεται από μια πληθώρα εικόνων που δεν είναι μυθοπλαστικές. Στο διαδίκτυο και την τηλεόραση υπάρχει μια τρομακτική χιονοστιβάδα ερεθισμάτων, τέτοια που δεν βγάζεις εύκολα νόημα. Μια ταινία προσπαθεί να βγάλει νόημα, μπορεί να μην το πετυχαίνει πάντα, αλλά σε ιδεώδεις συνθήκες μπορείς να δημιουργήσεις μια σπίθα ανάμεσα στην ταινία και το κοινό. Είναι μια όμορφη σύμβαση», τόνισε ο σκηνοθέτης. Ο Ζάουπερ έχει γίνει διεθνώς γνωστός χάρη στα ντοκιμαντέρ που έχει γυρίσει με θέμα την Αφρική. Στο ερώτημα εάν οι ταινίες του ξεπερνούν τα σύνορα της Αφρικής, ο δημιουργός απάντησε: «Δεν αφορούν την Αφρική οι ταινίες μου. Η ευρωπαϊκή και η αφρικανική ιστορία έχουν μια αμφίδρομη σχέση, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μέσα από τρία στάδια: το δουλεμπόριο, την αποικιοκρατία και την παγκοσμιοποίηση. Πρόκειται για τρία επώδυνα στάδια της ιστορίας, εξευτελιστικά για Αφρική». Ο σκηνοθέτης αναφέρθηκε και στη νέα μορφή αποικιοκρατίας που λαμβάνει χώρα στην Αφρική εκ μέρους των Ευρωπαίων και εν γένει της Δύσης: «Όταν έκανα τον Εφιάλτη του Δαρβίνου, σε μια πολύ μικρή περιοχή της Τανζανίας, επικεντρώθηκα σε δύο τομείς: το εμπόριο όπλων και αλιευμάτων. Τα όπλα ερχόταν από το Βορρά στο Νότο, ενώ τα αλιεύματα ακολουθούσαν αντίστροφη πορεία. Το φιλμ Ερχόμαστε εν ειρήνη μιλά για τις νέες μορφές αποικιοκρατίας». Όπως είπε ο ίδιος, στην πραγματικότητα τα σύνορα χαράσσονται επί κοιτασμάτων πετρελαίου. «Ήθελα να κάνω μια ταινία για ένα μείζον φαινόμενο στο σημείο όπου συγκρούονται σήμερα η Κίνα με τις ΗΠΑ και παλιότερα η Γαλλία με τη Βρετανία. Είναι σαν ένα αισχρό ανέκδοτο που επανέρχεται και το αρνούμαστε. Λέμε ότι στην Αφρική οι άνθρωποι είναι απολίτιστοι, ότι σκοτώνονται μεταξύ τους και ο ΟΗΕ πηγαίνει να τους βοηθήσει. Στην ουσία πρόκειται για πόλεμο δια αντιπροσώπων, υπέρ της μιας ή της άλλης πετρελαϊκής εταιρείας», εξήγησε ο κ. Ζάουπερ.

Αναφορικά με την ταινία του Ο Εφιάλτης του Δαρβίνου ο σκηνοθέτης είπε μεταξύ άλλων: «Όταν η ταινία πήρε δημοσιότητα, ειδικά όταν κέρδισε υποψηφιότητα για Όσκαρ, βρέθηκα προσκεκλημένος στο γραφείο του προέδρου της Τανζανίας. Φυσικά η ταινία δεν του άρεσε καθόλου και στράφηκε εναντίον της ταινίας, εναντίον του και όσων εμφανίζονται σε αυτήν. Η  “μαφία των όπλων” με καταδίωκε νομικά και επί 3 χρόνια ήμουν στα δικαστήρια για να αποδείξω ότι όσα έδειχνα ήταν πραγματικά γεγονότα. Έγινε εκστρατεία σπίλωσης του ονόματός μου, δέχτηκα απειλές για ζωή μου, ενώ και άνθρωποι που μίλησαν στην κάμερα φυλακίστηκαν και καταδιώχθηκαν» εξομολογήθηκε ο δημιουργός. Συνέδεσε μάλιστα την ταινία με το επόμενο project του που έχει ως τίτλο Αυτοψία ενός εφιάλτη, και θα κυκλοφορήσει «αφού μεριμνήσω πρώτα για την ασφάλεια των ανθρώπων που εμφανίζονται σε αυτή», σημείωσε ο ίδιος. Και συμπλήρωσε: «Στον Εφιάλτη του Δαρβίνου οι άνθρωποι στους οποίους ασκήθηκε δίωξη μιλούσαν για τη συμμετοχή τους στον πόλεμο. Δεν έκαναν καταγγελίες. Πλέον, πάντως, δεν αναφέρω τα πραγματικά ονόματα των ανθρώπων με τους οποίους μιλώ για να μην τους ασκηθούν διώξεις. Όταν όμως μιλώ με κάποιον διεφθαρμένο που κάνει συμφωνίες για εμπόριο καλάσνικοφ δεν με απασχολεί η προστασία του και σε αυτή την περίπτωση η κάμερα είναι αντι-όπλο καταστροφής».

Μιλώντας για τη δεοντολογία και τα ηθικά ζητήματα στην δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ, ο κ. Ζάουπερ σχολίασε ότι πρόκειται για ένα μπερδεμένο ζήτημα. Η παραδοχή του σκηνοθέτη ότι μια ταινία μπορεί να έχει “ τρομερά πλάνα, αλλά δεν μπορώ να τα κυκλοφορήσω, γιατί είναι ‘’ωρολογιακή βόμβα’’ και άρα θα το κάνω στο σωστό πλαίσιο τη σωστή στιγμή», πυροδότησε το ενδιαφέρον του κοινού που ρώτησε τον σκηνοθέτη αν αυτολογοκρίνεται. Μπορεί λοιπόν ο κινηματογραφιστής να αντιμετωπίσει τέτοια διλήμματα; «Πρέπει» ήταν η απάντηση του κ. Ζάουπερ. Πάντως, κατά τον ίδιο, υπάρχει πολύ περισσότερη αυτολογοκρισία στους δημοσιογράφους, οι οποίοι πρέπει να ευθυγραμμίζονται με την πολιτική του μέσου όπου εργάζονται.  «Έχω εκατοντάδες φίλους δημοσιογράφους που έχουν άγχος να συμμορφωθούν με τη γραμμή του μέσου που εκπροσωπούν για να εκπληρώσουν τις προσδοκίες του κοινού. Το δημιουργικό ντοκιμαντέρ, όμως, είναι το απόλυτο βήμα ελεύθερου λόγου της εποχής μας. Στο ντοκιμαντέρ είμαι ελεύθερος να πω ό,τι θέλω», παρατήρησε σχετικά ο σκηνοθέτης.

Σχολιάζοντας το ντοκιμαντέρ του Ερχόμαστε εν ειρήνη ο Ζάουπερ εξήγησε ότι «υπάρχουν δυο σκηνές με τη Χίλαρι Κλίντον και τα όσα λέει δεν είναι κολακευτικά. Φαντάζεστε να είμαι εγώ υποψήφιος για Όσκαρ και αυτή πρόεδρος των ΗΠΑ; Νομίζω ότι θα έχω πρόβλημα».

Αυτό το διάστημα ο σκηνοθέτης προετοιμάζει εκτός από το επόμενο ντοκιμαντέρ του και μια ταινία μυθοπλασίας που βασίζεται σε πραγματικά περιστατικά. Όπως είπε, στο πανδοχείο των γονιών του, στο ορεινό Τιρόλο της Αυστρίας, την εποχή του πολέμου του Βιετνάμ έρχονταν για να ανακτήσουν δυνάμεις «οι πιλότοι που βομβάρδισαν με ναπάλμ το Βιετνάμ. Κι εγώ μεγάλωνα με αυτούς τους ανθρώπους, με έπαιρναν αγκαλιά αυτοί που βομβάρδιζαν με 12 εκατομμύρια εκρηκτικά. Επειδή πέρασαν τόσα χρόνια από τότε η ταινία δεν μπορεί παρά να είναι μυθοπλασίας. Τώρα γράφω το σενάριο και είναι αγχωτική εμπειρία να βλέπεις τους τόπους που βομβαρδίστηκαν». 

/*/

Στο πλαίσιο του ... 2015 του 17^ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 19 Μαρτίου 2015 στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, με τίτλο «Η τηλεοπτική αγορά ντοκιμαντέρ στη Βόρεια Αμερική - μια επισκόπηση από τον Πίτερ Χάμιλτον».

Ο Πίτερ Χάμιλτον αφού ευχαρίστησε τους διοργανωτές, πρότεινε στους συμμετέχοντες να εγγραφούν στο εβδομαδιαίο δωρεάν .... της ιστοσελίδας του www.documentarytelevision.com και αναφέρθηκε στην εμπειρία του ως ... συμπαραγωγού στο ..., ένα βιογραφικό ντοκιμαντέρ για τον Γιόνας Σαλκ και την ιστορία του εμβολίου για την πολιομυελίτιδα, όπου συμμετέχει ως αφηγητής ο Μπιλ Γκέιτς. Η παραγωγή έγινε για το ... όπου και προβλήθηκε σε πρεμιέρα, ενώ στην Ευρώπη θα προβληθεί από το ... 

Στο βασικό μέρος του ..., ο κ. Χάμιλτον επεσήμανε ότι οι δημιουργοί πρέπει να έχουν ξεκαθαρίσει τους στόχους τους, να έχουν αναλύσει το προφίλ του τηλεοπτικού δικτύου που θέλουν να προσεγγίσουν, καθώς και το προφίλ του κοινού όπου απευθύνεται κάθε κανάλι, ενώ ακόμη πρέπει να διερευνήσουν ποιοι είναι οι αγοραστές. Το επόμενο βήμα που οφείλουν να εξετάσουν είναι αν πρόκειται για κλασικό τηλεοπτικό κανάλι, καλωδιακή τηλεόραση ή συνδρομητική ..., και να δουν από που αντλεί χρηματοδότηση (διαφήμιση, συνδρομές, δημόσια κονδύλια κλπ), γιατί, όπως υπογράμμισε, «αυτό διαμορφώνει τα χαρακτηριστικά της ζήτησης του για τηλεοπτικά προγράμματα». Όπως εξήγησε ο ίδιος, τα κανάλια καλωδιακής και δορυφορικής τηλεόρασης σπανίως αποκτούν προγράμματα αφού αυτά έχουν ολοκληρωθεί. «Ξέρουν το κοινό τους τόσο καλά γιατί το χαρτογραφούν λεπτό προς λεπτό, γνωρίζουν τι θέλει να δει και γι’ αυτό προτιμούν να εμπλέκονται από το αρχικό στάδιο ανάπτυξης ενός προγράμματος, έτσι ώστε μετά να έχουν όλα τα δικαιώματα χρήσης. Αυτό είναι το κυρίαρχο μοντέλο τα τελευταία 20 χρόνια και σε πιο περιορισμένο βαθμό ακολουθείται η μέθοδος της απόκτησης μιας παραγωγής αφού αυτή έχει ολοκληρωθεί», τόνισε ο εισηγητής.

Στη συνέχεια, ο κ. Χάμιλτον αναφέρθηκε στα τρία επίπεδα κατάταξης των ντοκιμαντέρ στην αμερικάνικη τηλεόραση. «Στην κορυφή της πυραμίδας είναι τα φιλμ που αποκαλώ ‘’...’’, τα οποία μπορεί να είναι υποψήφια για Όσκαρ ή να έχουν τύχει μεγάλης προβολής είτε επειδή σε αυτά εμφανίζεται ένας σταρ είτε επειδή πρόκειται για ακριβές παραγωγές και το δίκτυο “χτίζει” όλο το πρόγραμμά του γύρω από αυτά. Στη συνέχεια, υπάρχουν τα κλασικά ντοκιμαντέρ αφήγησης, βασισμένα π.χ. σε αρχειακό υλικό, ιστορικά γεγονότα, καθώς και τα ντοκιμαντέρ για τη φύση και την άγρια ζωή κλπ. Όμως η μεγαλύτερη ανάπτυξη του κλάδου είναι σε σειρές που εστιάζουν σε έναν χαρακτήρα και χρησιμοποιούν δημοφιλή φορμάτ χαμηλού κόστους, όπως τα ριάλιτι σόου», εξήγησε ο κ. Χάμιλτον. Και πρόσθεσε: «Τις δεκαετίες του ’80 και του ’90, όταν τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα ήταν στο ξεκίνημά τους, παρουσίαζαν σε τοπικούς πάροχους καλωδιακής τηλεόρασης ποιοτικά και ενημερωτικά προγράμματα, καθώς και προγράμματα κατάλληλα για οικογένειες, προκειμένου να τους πείσουν να τα αγοράσουν. Όταν το ... απέκτησε την άδεια για τέτοιου είδους προγράμματα, τα υπόλοιπα κανάλια μετατοπίστηκαν από τη δέσμευσή τους στα ποιοτικά ντοκιμαντέρ και στράφηκαν σε σειρές χαρακτήρων, δηλαδή σε ριάλιτι. Υπήρξε μια εκρηκτική αύξηση αυτού του είδους των τηλεοπτικών προγραμμάτων και μόλις το τελευταίο διάστημα διαφαίνεται ότι φτάνουμε σε σημείο κορεσμού». Ο κ. Χάμιλτον τόνισε ότι οι δημιουργοί ποιοτικών ντοκιμαντέρ χρειάζονται μια δυνατή και βιώσιμη πλατφόρμα στην Ευρώπη, γιατί στις ΗΠΑ έχουν πολύ μικρότερες πιθανότητες να πετύχουν, εκτός αν πρόκειται για θέματα «αυστηρά» αμερικανικού ενδιαφέροντος. «Τα αμερικανικά δίκτυα αναζητούν σειρές με περισσότερο δράμα και συγκρούσεις. Υπάρχει ζήτηση για σειρές που περιέχουν το στοιχείο του σεξ  ή διασημότητες. Εν γένει, ο κόσμος θέλει σόου, δεν θέλει ταινίες με θέματα. Είναι απογοητευτική η κατάσταση… Η τηλεόραση εξελίσσεται όλο και περισσότερο σε ένα μέσο διασκέδασης», παρατήρησε ο κ. Χάμιλτον.

Στη συνέχεια, ο κ. Χάμιλτον αναφέρθηκε ενδελεχώς στο προφίλ των σημαντικότερων τηλεοπτικών δικτύων στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων οι σταθμοί ... και ανέλυσε τη λειτουργία τους. Αμέσως μετά, παρουσίασε τα τέσσερα σημεία-κλειδιά όσον αφορά στην αμερικάνικη τηλεόραση: α) σειρές που παρουσιάζουν πρόσωπα και δεν εστιάζουν σε θέματα, β) ταινίες με σημαντικές θεματικές όπως πχ η ασθένεια ή ο θάνατος, γ) πρωτοτυπία του θέματος και δ) χρονικά όρια ολοκλήρωσης μιας ιστορίας, έτσι ώστε σε κάθε επεισόδιο να υπάρχει μια αυτοτέλεια. Ως προς την παρουσίαση ... ενός ..., ο εισηγητής επεσήμανε ότι υπάρχουν διάφορα στάδια: το ... του βασικού σκεπτικού της ταινίας, που «μπορεί να γίνει και στο ασανσέρ, αν συναντήσετε τυχαία τον υπεύθυνο κάποιου καναλιού για τις συμπαραγωγές», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, το ... που παρουσιάζει ένα μικρό δείγμα του χαρακτήρα του ντοκιμαντέρ σε βίντεο ή μέσω ... «γιατί οι παραγωγοί δεν θέλουν να διαβάζουν χαρτιά, αλλά θέλουν να δουν όσο πιο γρήγορα ένα δείγμα», καθώς και το στάδιο του ... όπου «συμπυκνώνεις την ιστορία σου σε τρία λεπτά, παρουσιάζοντας τα πιο δυνατά της σημεία», όπως ανέφερε. Επίσης, ο ίδιος επανέλαβε τη σημασία της σύμπραξης με έναν ισχυρό εταίρο, ως συμπαραγωγό, ατζέντη ή διανομέα, ειδικά αν κάποιος δημιουργός κάνει τα πρώτα του βήματα στην αγορά των ΗΠΑ.

Στο τελευταίο μέρος του ..., ο κ. Χάμιλτον αναφέρθηκε στα δεδομένα της αγοράς των ΗΠΑ, ως προς τα κανάλια με σειρές μυθοπλασίας. «Πρόκειται για μια τεράστια αγορά δισεκατομμυρίων δολαρίων, που αναπτυσσόταν επί τρεις δεκαετίες. Στην αρχή ήταν η παραγωγή ταινιών για οικιακό βίντεο, μετά η καλωδιακή και δορυφορική τηλεόραση, έπειτα τα ριάλιτι που αφαίρεσαν μερίδιο τηλεθέασης από τις σειρές μυθοπλασίας. Ο κόσμος έχει βαρεθεί τα ίδια και τα ίδια. Τα τελευταία χρόνια το μερίδιο των τηλεοπτικών δικτύων συρρικνώνεται, καθώς οι θεατές στρέφονται προς δίκτυα τύπου ..., με συνδρομή και ... Μετά από τρεις δεκαετίες ανάπτυξης, τα κανάλια ντοκιμαντέρ παρουσιάζουν για πρώτη φορά μείωση της τηλεθέασης της τάξης του 40%! Αυτό σημαίνει απώλεια στα διαφημιστικά έσοδα και άρα έχουν λιγότερα κεφάλαια για την παραγωγή νέων προγραμμάτων. Τα τηλεοπτικά δίκτυα έχουν τρομοκρατηθεί» παρατήρησε ο εισηγητής. Ο ίδιος παρομοίασε την κατάσταση με τη μεταβατική φάση στην οποία βρέθηκαν οι εφημερίδες και η μουσική βιομηχανία με την εμφάνιση του διαδικτύου. «Βρισκόμαστε σε σημείο καμπής. Πλησιάζει η στιγμή της αλήθειας για το επιχειρηματικό μοντέλο των προηγούμενων ετών. Περνάμε σε μια περίοδο, όπου τα χρήματα των συμβατικών καναλιών στερεύουν και πηγαίνουμε σε ένα σύστημα συνδρομής με το μοντέλο ...», τόνισε σχετικά.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας 2015 – Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

ΒΑΛΕΡΥ ΚΟΝΤΑΚΟΣ / ΚΙΜΩΝ ΤΣΑΚΙΡΗΣ / ΝΑΝΤΙΝ ΣΑΛΙΜΠ

Η γυναίκα και τα δικαιώματά της ήταν ο κεντρικός θεματικός άξονας της συνέντευξης Τύπου που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 20 Μαρτίου 2015, στο πλαίσιο του 17^ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και σε συνεργασία με το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, με αφορμή την φετινή Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας που εορτάστηκε στις 8 Μαρτίου. Στην εκδήλωση συμμετείχαν ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, ο επικεφαλής του γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, Λεωνίδας Αντωνακόπουλος και οι σκηνοθέτες Βάλερυ Κοντάκος (Μάνα), Κίμωνας Τσακίρης (Η αρχαιολόγος) και Ναντίν Σαλίμπ (Μητέρα ενός αγέννητου), οι οποίοι συμμετέχουν στην 17^η διοργάνωση με ντοκιμαντέρ που αναδεικνύουν τον ρόλο της γυναίκας.

Παίρνοντας στη συνέχεια τον λόγο, ο Λεωνίδας Αντωνακόπουλος, επισήμανε: «Ο ... εκφράζει το πολιτικό ενδιαφέρον του Ευρωκοινοβουλίου για την προστασία των δικαιωμάτων της γυναίκας. Επισήμως, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας εορτάζεται στις 8 Μαρτίου, αλλά κάθε φορά υπάρχει και μία θεματική. Φέτος η θεματική ήταν ο ρόλος της εκπαίδευσης στην ενίσχυση της θέσης της γυναίκας και των νεαρών κοριτσιών, πράγμα που εντάσσεται και στο γενικότερο πλαίσιο του 2015 ως έτους ανάπτυξης, όπως έχει οριστεί από την ΕΕ. Παρότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα, υπάρχουν τεράστια ζητήματα μόρφωσης, υγείας και επιβίωσης των γυναικών, τα οποία δεν έχουν επιλυθεί ακόμη. Με την ευκαιρία, να υπενθυμίσω ότι έχουμε σταθερή συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στην προώθηση των Ευρωπαϊκών Βραβείων LUX, στο πλαίσιο της ενθάρρυνσης της ποιοτικής κινηματογραφικής παραγωγής εντός της Ευρώπης. Δεν είναι μόνο τα οικονομικά μεγέθη το ζητούμενο στην ΕΕ, αλλά και ο πολιτισμός, η πνευματική παραγωγή. Υπάρχει έντονη γυναικεία παρουσία στον τομέα του ντοκιμαντέρ και μέσα από αυτό αναδεικνύονται τα προβλήματα των γυναικών. Είναι ανάγκη να εκλείψουν οι όποιες διακρίσεις μεταξύ των δύο φύλων, να αναδειχτεί ένα σύνολο ευρωπαϊκών αξιών, στις οποίες βασίστηκε το ευρωπαϊκό πρότυπο της δημοκρατικής κοινωνίας».

Αμέσως μετά, η Βάλερυ Κοντάκος μίλησε για την ταινία της Μάνα, οι πρωταγωνίστριες της οποίας ασχολούνται με την περίθαλψη κακοποιημένων παιδιών. Η σκηνοθέτιδα εξήγησε σχετικά: «Οι ηρωίδες είναι τέσσερις γυναίκες που έφυγαν από τα σπίτια τους το 1962, όταν ήταν 18 ετών, σε μία εποχή όπου δεν υπήρχαν μεγάλες δυνατότητες για τις γυναίκες προκειμένου να μπορέσουν να επιλέξουν τι θέλουν να κάνουν. Οι συγκεκριμένες γυναίκες αποφάσισαν λοιπόν να φύγουν από τα σπίτια τους και να γίνουν μοναχές. Το ενδιαφέρον για μένα είναι ότι οι ίδιες δεν ήθελαν απλώς να πάνε σε ένα μοναστήρι, αλλά ουσιαστικά αυτή η πράξη ήταν το εισιτήριό τους για να ξεφύγουν και να κάνουν τα πράγματα που ήθελαν, να υλοποιήσουν τα όνειρά τους. Αυτό που θέλησαν ήταν τελικά να δραστηριοποιηθούν μέσα στην κοινωνία, να προσφέρουν. Πενήντα χρόνια αργότερα συνεχίζουν το έργο αυτό, έχοντας καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια να περιθάλψουν στο Λύρειο Παιδικό Χωριό πάνω από 500 παιδιά, χωρίς χρηματοδοτήσεις από την κυβέρνηση ή την εκκλησία - τις υποστηρίζουν μόνο απλοί άνθρωποι. Για μένα, η ιστορία αυτών των γυναικών είναι κάτι σαν φεμινισμός με ένα διαφορετικό τρόπο. Οι ηρωίδες αυτές κατέρριψαν τα στερεότυπα για να κάνουν αυτό που ήθελαν». Αναφερόμενη στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, η κ. Κοντάκος είπε: «Το Φεστιβάλ είναι ένας από τους λίγους χώρους που δίνουν την ευκαιρία σε ανθρώπους του κινηματογράφου να πουν ιστορίες που δεν θα λέγονταν αλλιώς. Φέρνει στη Θεσσαλονίκη εμπειρίες και ιστορίες που διαφορετικά δεν θα τις γνωρίζαμε».

Το ζήτημα των γυναικείων δικαιωμάτων πραγματεύεται και η Ναντίν Σαλίμπ στην ταινία ... Ηρωίδα της είναι η Χανάν, μία γυναίκα που προσπαθεί να κάνει παιδί εδώ και 12 χρόνια, αλλά αντιμετωπίζει πρόβλημα γονιμότητας και για το λόγο αυτό έχει αποκλειστεί από την τοπική κοινωνία. Η σκηνοθέτιδα επισήμανε σχετικά: «Με τη Χανάν είμαστε συνομήλικες. Συναντηθήκαμε τυχαία πριν από τέσσερα χρόνια, όταν έτυχε να χαθώ στην Άνω Αίγυπτο. Είναι μία περιοχή που απέχει από το Κάιρο επτά ώρες, ένας ξεχασμένος κόσμος. Οι άνθρωποι εκεί είναι χωρικοί, ασχολούνται με αγροτικές εργασίες. Τα παιδιά γι’ αυτούς είναι ένδειξη δύναμης, πλούτου κι ευλογίας. Αν είσαι γυναίκα, ο μόνος σου προορισμός είναι να παντρευτείς και να τεκνοποιήσεις. Εγώ, λοιπόν, που δεν έχω κάνει τίποτα από τα δύο, είμαι σαν εξωγήινη γι’ αυτούς. Δεν καταλαβαίνουν πώς δεν έχω παντρευτεί. Για να έχω κάποια αξία ανάμεσά τους, για να με υπολογίζουν, έπρεπε να έχω παντρευτεί. Αντιμετωπίζω δηλαδή, όπως η Χανάν, ένα ζήτημα ταυτότητας. Η κοινωνία είναι πρόθυμη να διαμορφώσει την ταυτότητά σου μόνο αν έχεις παιδιά. Μάλιστα τις γυναίκες τις φωνάζουν με το όνομα του γιου τους. Η Χανάν -το όνομα της οποίας σημαίνει “τρυφερότητα”- έχει διαφορετικές απόψεις. Ποθεί να κάνει παιδί, αλλά για άλλους λόγους, υπαρξιακούς. Ο άντρας της μένει μαζί της παρότι η Χανάν δεν κάνει παιδιά, πράγμα που δεν συνηθίζουν οι μουσουλμάνοι. Η γυναίκα στον κόσμο αυτό είναι πολίτης δεύτερης κατηγορίας, αλλά ταυτόχρονα και πολύ ισχυρή. Η Χανάν είναι από κάποιες πλευρές τυχερή. Οι απόψεις που έχει για τη ζωή είναι φιλοσοφημένες. Θέλει να αποκτήσει παιδί γιατί νιώθει μόνη».

Μία ισχυρή γυναικεία προσωπικότητα, η αρχαιολόγος Γεωργία Καραμήτρου, πρωταγωνιστεί στην ταινία Η αρχαιολόγος του Κίμωνα Τσακίρη. Ο σκηνοθέτης διευκρίνισε ότι δεν πιστεύει τόσο στον διαχωρισμό των φύλων, όσο σε ικανούς και λιγότερο ικανούς ανθρώπους, όπως είπε. Γι’ αυτό και βρήκε ενδιαφέρον στην πρωταγωνίστρια της ταινίας του. Ο ίδιος εξήγησε: «Η Γεωργία Καραμήτρου είναι ένας άνθρωπος που συντόνιζε ένα συνεργείο χιλίων ατόμων, ανάμεσα στους οποίους και εργάτες που δεν είχαν σχέση με την αρχαιολογία, ενώ παράλληλα μιλούσε με τον Υπουργό και τον διευθυντή της ΔΕΗ. Θεωρώ ότι αυτή την ποιότητα που βρήκα στην πρωταγωνίστριά μου μπορεί να τη βρει κανείς τόσο σε άντρα όσο και γυναίκα. Καταλαβαίνω τη σημειολογία του εορτασμού της Ημέρας της Γυναίκας, αλλά για μια γυναίκα που έχει κατακτήσει το να την αντιμετωπίζουν σαν ίσος προς ίσο, μπορεί να είναι και λίγο υποτιμητικό όλο αυτό». Στο ντοκιμαντέρ, αυτή η αρχαιολόγος που έχει αφιερώσει τη ζωή της στην προστασία του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος στη Δυτική Μακεδονία, δίνει την τελευταία μάχη της καριέρας της για να σώσει ό,τι μπορεί από έναν μεγάλο αρχαιολογικό χώρο που θα χαθεί για πάντα στο βυθό μιας τεχνητής λίμνης. Μιλώντας γι’ αυτό το ζήτημα, ο κ. Τσακίρης ανέφερε: «Πρόκειται για το θέμα πρόοδος εναντίον παράδοσης. Αυτά τα δύο δεν θα έπρεπε να είναι αντίθετα μεταξύ τους. Στην περιοχή όπου δουλεύει η Γεωργία Καραμήτρου κατασκευάζεται ένα φράγμα που υποτίθεται ότι θα φέρει ανάπτυξη. Πιστεύω όμως ότι ένα τέτοιο έργο δεν πρέπει να γίνεται σπασμωδικά, με τρόπο ώστε να χαθεί ένας αρχαιολογικός χώρος. Αυτή η γυναίκα μας οδηγεί και σε ένα σημαντικό θέμα, στο τι είναι η ανάπτυξη και πώς μπορούμε να πορευτούμε. Η έμφραξη της κατασκευής, πάντως, έγινε μία εβδομάδα μετά τα γυρίσματα. Προσπαθήσαμε να προλάβουμε να καταγράψουμε την ιστορία και ταυτόχρονα οι αρχαιολόγοι προσπαθούσαν να κάνουν τη δουλειά τους. Η πίεση του χρόνου μας έκανε να κινούμαστε παράλληλα».

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΜΟΡΓΟ / Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ-ΤΟ ΥΠΕΡΤΑΤΟ ΛΟΥΛΟΥΔΙ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Τον λόγο ο Γιάννης Κολόζης, που αναφέρθηκε στον Σέρχιο Κοντρέρας, ήρωα της ταινίας του ..., ο οποίος έφυγε από τη Χιλή το 1973, μετά το πραξικόπημα του Πινοτσέτ, αυτοεξόριστος, για να επιστρέψει στη χώρα του 38 χρόνια αργότερα. Ο σκηνοθέτης εξήγησε σχετικά: «Η φυγή του έγινε προφανώς στο πλαίσιο του πραξικοπήματος του Πινοτσέτ, καθώς ο Σέρχιο, 17 χρονών τότε, ήταν πολιτικοποιημένος από νέος. Μόλις έγινε το πραξικόπημα έπρεπε να πάει φαντάρος. Βλέποντας τι γινόταν στη Χιλή αποφάσισε να μην το κάνει και να φύγει, αλλιώς ως αντιρρησίας θα οδηγούνταν στη φυλακή ή στην εξορία. Ο Σέρχιο έχει γενικά τάσεις φυγής. Δεν ήταν απλά η φυγή για πολιτικούς λόγους που τον παρακίνησε, αλλά το ταξίδι. Θα μπορούσε να έχει γυρίσει νωρίτερα, αλλά γενικά παίρνει το χρόνο του. Γι’ αυτό και κατάφερε να επιστρέψει μετά από 38 χρόνια. Δεν ήταν εύκολα τα πράγματα, δεν είχε ανθρώπους να επικοινωνεί στην πατρίδα του, είχε θέματα με την οικογένειά του. Αποφάσισε να γυρίσει μετά από πολλή σκέψη κι αφού είχε πέσει πριν από πολλά χρόνια η δικτατορία στη Χιλή». Στην ερώτηση για το τι σημαίνει πατρίδα για τον ήρωά του, ο κ. Κολόζης απάντησε: «Νομίζω κάπως ταιριάζουν στο θέμα αυτό οι απόψεις μας. Πατρίδα για τον Σέρχιο είναι όπου βρίσκει ανθρώπους με τους οποίους μπορεί να συνυπάρξει. Ήρθε εδώ και θα μπορούσε άνετα να μείνει εδώ. Δεν υπάρχει το εθνικό στοιχείο στο μυαλό του. Πατρίδα είναι γι’ αυτόν όπου αισθάνεται ότι έχει λόγο ύπαρξης». Για τις ανάγκες της ταινίας, ο σκηνοθέτης ταξίδεψε σε μέρη της Νότιας Αμερικής που δεν μας είναι πολύ γνωστά. «Οι γονείς του Σέρχιο ζουν κοντά στη Γη του Πυρός, στην άκρη του κόσμου, ενώ άλλα μέλη της οικογένειάς του ζουν στο βορρά. Η Χιλή είναι μία τεράστια λωρίδα γης που εκτείνεται για χιλιάδες χιλιόμετρα από το Βορρά στο Νότο. Ξεκινήσαμε από το Πούντο Αρένας και φτάσαμε ψηλά ως τις Άνδεις. Και στα μάτια του ήρωα αυτού, πολλά από τα μέρη αυτά ήταν καινούργια. Βασικός σκοπός για μένα ήταν να έχει η ταινία και το στοιχείο του ταξιδιού, κάτι σαν ...», παρατήρησε ο σκηνοθέτης.

Στο παρελθόν και με πολιτικό προσανατολισμό ταξιδεύει και ο Σταμάτης Τσαρουχάς για τις ανάγκες της ταινίας του Ο εθνικός Κωστής Παλαμάς – Το υπέρτατο λουλούδι του λόγου. Η ταινία αναφέρεται στη ζωή και το έργο του ποιητή Κωστή Παλαμά, αναδεικνύοντας γνωστές και άγνωστες πλευρές της ζωής του και εστιάζοντας στην πολιτική του στάση απέναντι στα ιστορικά και εθνικά ζητήματα της Ελλάδας, από το 1865 ως το 1943. Εξηγώντας τους λόγους που τον ώθησαν να γυρίσει την ταινία, ο κ. Τσαρουχάς επισήμανε: «Ένας μεγάλος άντρας τον περασμένο αιώνα είπε “ανέβηκα στις πλάτες των προγόνων για να ατενίσω το μέλλον”. Με οδηγό αυτή τη φράση, άρχισα να ασχολούμαι με την ιστορία, να αντλώ θέματα από την ελληνική ιστορία. Ο Παλαμάς ήταν πολυσχιδής προσωπικότητα, γνωστός στο ευρύ κοινό για το ποιητικό του έργο. Μου κέντρισε το ενδιαφέρον η πολιτική του στάση απέναντι στα ζητήματα της εποχής του, σε δύσκολες στιγμές, κυρίως μετά τον ατυχή πόλεμο του 1897, την εξέγερση στο Γουδί και τη Μικρασιατική Καταστροφή, εποχή κατά την οποία ο ίδιος έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανύψωση του ελληνικού έθνους. Άγνωστη πτυχή επίσης του Παλαμά ήταν ότι σατίριζε τη ρουσφετολογία, τη φαυλότητα και με αυτή την έννοια είναι πολύ επίκαιρος σήμερα». Αναφερόμενος στις δυσκολίες που συνάντησε προκειμένου να παρουσιάσει την προσωπικότητα του Παλαμά στην ταινία, ο κ. Τσαρουχάς εξήγησε: «Προσπάθησα να ξεπεράσω τις δυσκολίες, εντάσσοντας στην ταινία στοιχεία μυθοπλασίας. Χρησιμοποίησα τον ηθοποιό Ρένο Χαραλαμπίδη, αναπαριστώντας μία συνέντευξη του Παλαμά στην αρχή της ταινίας. Η τελευταία ερώτηση που του κάνει ο δημοσιογράφος είναι ότι τον κατηγορούν ως εθνικιστή. Κι ο Παλαμάς απαντάει ‘’όχι κύριε, δεν είμαι εθνικιστής, φιλόπατρις είμαι’’. Η φιλοπατρία του ήταν αυτό που με εντυπωσίασε σε σχέση και με την ανάγκη που έχουμε σήμερα να αναγνώσουμε ξανά την ιστορία. Διαβάζοντας ιστορία να ξεπεράσουμε τις στιγμές που ζούμε σήμερα».

Σε διαφορετικό κλίμα, ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης ταξίδεψε στη Βαρκελώνη για να καταγράψει στην ταινία τη ζωή του ήρωά του, ενός 25χρονου πορνοστάρ. Ο σκηνοθέτης εξήγησε για το χρονικό των γυρισμάτων: «Δεν πλησίασα εγώ τον ήρωά μου, αλλά αυτός. Τον γνώρισα σε ένα φεστιβάλ και με αφορμή μία προηγούμενη ταινία μου, μου είπε ότι του άρεσε το πώς παρουσιάζω στην οθόνη το γυμνό. Συζητώντας μαζί του, ανακάλυψα ότι αυτό που με κεντρίζει πάντα για να κάνω ένα πορτρέτο, είναι το πόσο όλοι μας μπαίνουμε σε στερεότυπα. Όμως τα στοιχεία από το ‘’κοκτέιλ’’ ενός ανθρώπου είναι πολύ διαφορετικά από τα στερεότυπα. Ο ήρωας αυτός, αν και πορνοστάρ, ήταν ένας σπιτόγατος, έκανε σπάνια σεξ, ήταν κολλημένος με την οικογένειά του και ταυτόχρονα κάπως στον κόσμο του. Μου ζήτησε να του γυρίσω μια ταινία πορνό κι εγώ του αντιπρότεινα να κάνω ένα ντοκιμαντέρ. Στην αρχή παρεξηγήθηκε, μετά όμως συμφωνήσαμε. Στην ταινία παρακολουθώ μία πλασματική μέρα του από το πρωί που ξυπνάει μέχρι το βράδυ που συναντάει φίλους του. Είναι πάντως ένας άνθρωπος της διπλανής πόρτας: ένας μοντέρνος νέος γεμάτος τατουάζ, που βγάζει βόλτα το σκυλάκι του, πηγαίνει στη λαϊκή αγορά κλπ. Αυτό αποκαλύπτει ότι όλοι είμαστε άνθρωποι της διπλανής πόρτας κι επίσης ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Ο καημός του ήρωα είναι αν θα ερωτευτεί ποτέ. Αναρωτιέται “θα πεθάνω πριν αγαπήσω”; Είναι ένας ακόμη πίνακας, μία προσωπογραφία στην πινακοθήκη που εκ των υστέρων, ως ντοκιμαντερίστας, ανακαλύπτω ότι φτιάχνω»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

ΟΛΥΜΠΙΑ / Ψ /

Συνέντευξη Τύπου παραχώρησαν την Παρασκευή 20 Μαρτίου 2015, στο πλαίσιο του 17^ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, οι σκηνοθέτες Καλλιόπη Λεγάκη (Ψ), Σταύρος Ψυλλάκης (Ολυμπία) και Άγγελος Τσαούσης και Μυρτώ Παπαδοπούλου.

Αρχικά το λόγο πήρε ο Σταύρος Ψυλλάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στο ντοκιμαντέρ του Ολυμπία. Η ομώνυμη ηρωίδα, στα 33 της χρόνια κι ενώ είναι έγκυος τριών μηνών, μαθαίνει ότι πάσχει από καρκίνο του πνεύμονα. Οι γιατροί τη συμβούλευσαν να μην κρατήσει το παιδί, αλλά η κατάσταση της υγείας της δεν επέτρεπε τέτοια επέμβαση. «Η Ολυμπία συνέχισε να κάνει ελαφρές χημειοθεραπείες και, παρά τα διεθνή ιατρικά δεδομένα για τέτοιου είδους περιπτώσεις, γέννησε ένα υγιέστατο παιδί», αφηγήθηκε ο σκηνοθέτης. Ο ίδιος πληροφορήθηκε το περιστατικό, όταν το βρέφος ήταν τεσσάρων μηνών. «Έμεινα τέσσερις μέρες μαζί με την οικογένεια της Ολυμπίας, το μωρό, τους γονείς και τα ανιψάκια της. Αυτό που καταγράφει η ταινία είναι το πώς αντιμετωπίζει μια τέτοια κατάσταση μια απλή οικογένεια. Χωρίς βαρύγδουπες εκφράσεις, με απλά λόγια, με αξιοπρέπεια και αγάπη», ανέφερε ο κ. Ψυλλάκης. Στο ντοκιμαντέρ από την μια πλευρά υπάρχει η «κραυγή» της Ολυμπίας, που θέλει να κρατηθεί στη ζωή για το μωρό της κι από την άλλη ο «λυγμός» του πατέρα, που κατανοεί πόσο κρίσιμη είναι η κατάσταση από ιατρικής άποψης, καθώς και η πίστη της μάνας στο Θεό. Συνήθως οι γιατροί αντιμετωπίζουν τους ασθενείς ως περιστατικά, όμως στην περίπτωση της Ολυμπίας «ο γιατρός της λύγισε, όπως και όλοι όσοι είχαμε εμπλακεί στην ταινία. Για μένα, ένα ζήτημα ηθικής τάξης είναι ότι ο πόνος του ανθρώπου δεν είναι εμπόριο. Αυτό είναι και το μεγάλο στοίχημα. Γι’ αυτό η ταινία κινείται σε πολύ λεπτά όρια, το δίλημμα και το στοίχημα ήταν το κατά πόσο δραματοποιεί τον πόνο», τόνισε ο δημιουργός. Ο σκηνοθέτης ρωτήθηκε από το κοινό για το πώς ερμήνευσε ο ίδιος το γεγονός της γέννησης ενός υγιούς παιδιού από μια καρκινοπαθή μητέρα, αν δηλαδή επρόκειτο για θείο δώρο ή όχι. «Προσωπικά είμαι πολύ ορθολογιστής, αλλά σέβομαι την πίστη του άλλου. Το θέμα της πίστης είναι ζήτημα εσωτερικής ανάγκης, όχι θέμα απόδειξης. Ο περίγυρος της Ολυμπίας πιστεύει ότι το παιδί είναι ένα θείο δώρο, ένα θαύμα. Το τι πιστεύω εγώ δεν έχει καμία σημασία, όφειλα να σεβαστώ το πιστεύω των ηρώων μου», επεσήμανε ο κ. Ψυλλάκης.

Με ιδιαίτερες λεπτές ανθρώπινες ισορροπίες καταπιάνεται και το ντοκιμαντέρ Ψ της Καλλιόπης Λεγάκη, που εστιάζει σε ψυχικά ασθενείς. Η σκηνοθέτιδα συνάντησε τους ήρωες της ταινίας της στο Κέντρο Ημέρας «Φράνκο Μπαζάλια» στο Μαρούσι και στο Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα στο Χώρο της Ψυχικής Υγείας στη Θεσσαλονίκη. Με αφορμή την αναφορά στον ψυχίατρο Φράνκο Μπαζάλια, η κ. Λεγάκη σχολίασε ότι ενώ το ζήτημα της αποασυλοποίησης συζητείται στην Ευρώπη από τη δεκαετία του ’60, στην Ελλάδα αρχίσαμε να μιλάμε γι’ αυτό κάπως δειλά από το ’90. «Γίνονται μικρά βηματάκια, η αποασυλοποίηση είναι μετέωρη και το έργο μεταρρύθμισης παραμένει ανολοκλήρωτο», παρατήρησε η κ. Λεγάκη. Και πρόσθεσε: «Θεωρούμε ότι για τους ανθρώπους που βιώνουν ψυχικό πόνο η μόνη λύση είναι το άσυλο, το ψυχιατρείο. Πιστεύουμε ότι αν κλείσουμε εκεί τον άνθρωπο που νοσεί, θα ησυχάσει εκείνος και θα ησυχάσουμε κι εμείς». Η ίδια τόνισε ότι ειδικά κατά την περίοδο της κρίσης τα μεγάλα δημόσια νοσοκομεία απειλούνται, την ώρα που ακριβώς λόγω της κρίσης «βιώνουμε καταστάσεις που μας οδηγούν στον ψυχικό πόνο και ο καθένας μπορεί να βρεθεί σε αυτή τη θέση», όπως υπογράμμισε. Η σκηνοθέτιδα δήλωσε συγκινημένη με τους πρωταγωνιστές της και τον αγώνα τους, αλλά και το επιστημονικό προσωπικό που εργάζεται στα κέντρα ημέρας. Για τους ήρωές της είπε ότι δεν περίμενε να ανακαλύψει σε εκείνους τέτοιο πλούτο ψυχής. «Δεν υπήρξε δυσφορία από κανέναν, περάσαμε καταπληκτικά. Εξακολουθώ να πηγαίνω και να τους βλέπω. Είναι σημαντικές προσωπικότητες και ελπίζω να τους δοθεί ώθηση για να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα», είπε η κ. Λεγάκη. Όσο για τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που εξακολουθούν να υπάρχουν όσον αφορά στα συγκεκριμένα άτομα, σύμφωνα με τη δημιουργό, οφείλονται στην έλλειψη ενημέρωσης και παιδείας. «Κάθε διαφορετικός άνθρωπος αντιμετωπίζεται με προκατάληψη. Δείτε τι έγινε πρόσφατα με το περιστατικό στα Γιάννενα, πώς διαχειρίστηκε το κοινωνικό περιβάλλον τη διαφορετικότητα αυτού του παιδιού. Πότε θα καταλάβουμε ότι η διαφορετικότητα δεν πρέπει να απομονώνεται, να κλειδώνεται, να εγκλωβίζεται; Πότε θα αντιληφθούμε ότι είναι ο πλούτος της κοινωνίας και το θεμέλιο του πολιτισμού; Πρέπει να μάθουμε να αποδεχόμαστε τη διαφορετικότητα» κατέληξε η δημιουργός. 

Μια εντελώς διαφορετική ιστορία παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ ... των Άγγελου Τσαούση και Μυρτώς Παπαδοπούλου, το οποίο ανιχνεύει τις οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές στις ορεινές κοινότητες του Τατζικιστάν. Αφορμή για τη δημιουργία της ταινίας ήταν ένα ρεπορτάζ του περιοδικού ... για την περιοχή, με τίτλο «ο νέος δρόμος του μεταξιού». «Θέλαμε να ασχοληθούμε με ένα διεθνές θέμα με το οποίο δεν έχουν ασχοληθεί πολλοί. Το δημοσίευμα αυτό μιλούσε για μια χώρα που αναγεννιόταν μετά την πτώση της ΕΣΣΔ και τον επταετή εμφύλιο της δεκαετίας του ΄90, και παραμένει η πιο φτωχή χώρα της Κεντρικής Ασίας, προσελκύοντας τεράστιους επενδυτές από όλο τον κόσμο», είπε η κ. Παπαδοπούλου. Η ίδια επεσήμανε: «Μπορέσαμε να βιώσουμε την εξέλιξη της ιστορίας. Μας άρεσε που ο τόπος ήταν άγνωστος, που ξαναγεννιόταν μετά την ΕΣΣΔ. Εκεί, στα χνάρια του παλιού δρόμου του μεταξιού, οι άνθρωποι προσπαθούν να χτίσουν το μέλλον τους. Είναι δεδομένο πάντως ότι η αλλαγή συνοδεύεται από διαφθορά, γιατί η περιοχή διαθέτει πολλούς υλικούς πόρους». Για το ίδιο θέμα ο Άγγελος Τσαούσης πρόσθεσε: «Σήμερα εκεί υπάρχει οικογενειοκρατία και διαφθορά. Από την άλλη, όμως,  υπάρχουν και θετικά στοιχεία στην περιοχή, τα οποία και θέλαμε να αναδείξουμε». Η κ. Παπαδοπούλου συμπλήρωσε: «Ο δρόμος αυτός έχει δημιουργήσει πολλές θέσεις εργασίας και ουσιαστικά αιμοδοτεί τον τόπο. Ένα πολύ σημαντικό θέμα επίσης είναι η παιδεία. Οι άνθρωποι εκεί είναι οι πιο μορφωμένοι στην Κεντρική Ασία, δεν είναι τυχαίο ότι εκεί χτίζεται το ένα και μοναδικό πανεπιστήμιο της ευρύτερης περιοχής». Από την πλευρά του, ο κ. Τσαούσης αναφέρθηκε στην τοπική κοινότητα: ανθρώπους περσικής καταγωγής που θεωρούν εαυτούς ως απογόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στοιχείο που βοήθησε στη «συνάντηση» δύο τόσο διαφορετικών πολιτισμών, της Ελλάδας και του Τατζικιστάν. Η ταινία δείχνει πώς αυτή η κοινότητα αντιμετωπίζει την οικονομική αλλαγή, εστιάζοντας στην ιστορία ενός ντόπιου, του Νταβλάτ. «Βρεθήκαμε σε καταστάσεις αρκετά επικίνδυνες, αλλά με τον Νταβλάτ νιώθαμε μεγάλη ασφάλεια. Είναι ένας πολύ δυνατός άνθρωπος, όπως όλοι όσοι δουλεύουν σε αυτό το δρόμο με νταλίκες, μια δύσκολη και πολύ επικίνδυνη δουλειά» είπε η κ. Παπαδοπούλου. Κλείνοντας, η ίδια υπογράμμισε χαρακτηριστικά: «Η στιγμή που φεύγαμε από το Τατζικιστάν ήταν γεμάτη συγκίνηση. Νιώθουμε ότι έχουμε ένα δεύτερο σπίτι εκεί».