Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης «Η Κινηματογραφική Ζωή της Ζωγραφικής»

Η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης συνεχίζει τη δραστηριότητά της παρουσιάζοντας το αφιέρωμα «Η Κινηματογραφική Ζωή της Ζωγραφικής», που θα πραγματοποιηθεί από την Πέμπτη 11 έως την Κυριακή 14 Απριλίου 2013 στην Αίθουσα Τάκης Κανελλόπουλος (Μουσείο Κινηματογράφου - Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Α΄, Λιμάνι).

Πρόκειται για το αφιέρωμα το οποίο σηματοδότησε την έναρξη της λειτουργίας της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης, τον Νοέμβριο του 2012, στο πλαίσιο του 53ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει τις ταινίες: Καραβάτζιο, Πιροσμανί, Πικάσο, Τουλoύζ Λωτρέκ, Βαν Γκογκ, Πωλ Γκωγκέν και Γκερνίκα.

Η βαθύτερη ομορφιά της κινηματογραφικής εικόνας συνίσταται στον τρόπο με τον οποίο το φως διαχέεται μέσα στο κάδρο. Αυτό λοιπόν, που αποτελεί και την εικαστική αξία του πλάνου, είναι ιστορικά και άμεσα συνδεδεμένο με την τέχνη της ζωγραφικής. Τα κινηματογραφικά έργα από την εποχή του βωβού έως σήμερα, δεν έχουν πάψει να αρδεύουν από τις ανεξάντλητες ζωγραφικές πηγές, μετουσιώνοντας την ακίνητη και αχρονική ζωή των ζωγραφικών πινάκων στην μαγεία της κινούμενης εικόνας. Γι’ αυτό και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όταν η έβδομη τέχνη αντιμετωπίζει «κατά μέτωπο» τους μεγάλους ζωγράφους – τη ζωή, την εποχή και κυρίως το έργο τους. Είναι σαν οι δύο κατ’ εξοχήν εικαστικές τέχνες (η πιο παλιά και η πιο σύγχρονη), να στέκονται απέναντι, αλλά ταυτόχρονα και μέσα, η μία στην άλλη, αναζητώντας έναν κοινό τόπο συνύπαρξης, όπου η στατικότητα της ζωγραφικής συνομιλεί με την κίνηση της κινηματογραφικής εικόνας.

Πρόγραμμα προβολών
Πέμπτη 11 Απριλίου

21.30 Έγκον Σίλε: εγώ λάτρεψα το γυμνό

Παρασκευή 12 Απριλίου

21.30 Ο ζωγράφος Πικάσο – Γκερνίκα – Βαν Γκογκ – Τουλούζ Λωτρέκ – Πωλ Γκωγκέν

Σάββατο 13 Απριλίου

19.00 Ο ζωγράφος Πικάσο – Γκερνίκα – Βαν Γκογκ – Τουλούζ Λωτρέκ – Πωλ Γκωγκέν

21.30 Πιροσμανί

Κυριακή 14 Απριλίου

19.00 Πιροσμανί - 21.30 Καραβάτζιο

Οι ταινίες

Πιροσμανί, (Σοβιετική Ένωση, 1969)

Σκηνοθεσία: Γκιόργκι Σενγκελάγια. Έγχρωμη, 85’.

Ο Νίκο Πιροσμανί, λαϊκός ζωγράφος από την Γεωργία της Σοβιετικής Ένωσης, που γεννήθηκε το 1863 και πέθανε φτωχός και αλκοολικός το 1918, υπήρξε ένας καλλιτέχνης συγγενικός του δικού μας Θεόφιλου, αυτοδίδακτος, περιπλανώμενος και ταπεινός. Ο συμπατριώτης του σκηνοθέτης Γκιόργκι Σενγκελάγια προσεγγίζει την ζωή και το έργο του μέσα από μια έξοχη αναπαράσταση της εποχής, όπου οι θαυμάσιοι πίνακες του Πιροσμανί είναι αναπόσπαστο μέρος των κινηματογραφικών εικόνων και ουσιαστικά αποτελούν την εικαστική υπεραξία της ταινίας. Ταυτόχρονα, το κινηματογραφικό πορτρέτο του ζωγράφου αναδεικνύει έναν άνθρωπο ελεύθερο και ατίθασο, βαθιά ριζωμένο στην ιστορία και στις παραδόσεις του τόπου του· έναν αυθεντικό δημιουργό ο οποίος, μακριά από κάθε είδους ακαδημαϊκές δεσμεύσεις και καλλιτεχνικές συμβάσεις, έζησε τη ζωή του ολοκληρωτικά μέσα στη ζωγραφική, προσδίδοντας στον πολλαπλώς παρεξηγημένο όρο της λαϊκής τέχνης, ένα ουσιαστικό νόημα και μια υψηλή αισθητική αξία.

Bραβεία: Καλύτερης Σκηνοθεσίας στα κινηματογραφικά Φεστιβάλ του Λονδίνου (1973) και του Σικάγο (1974)

Έγκον Σίλε: Εγώ λάτρεψα το γυμνό

(Δυτική Γερμανία, Γαλλία, Αυστρία, 1981)
Σκηνοθεσία: Χέρμπερτ Βέσελι. Έγχρωμη, 95’

Η ταινία καταγράφει μερικές από τις βασικές στιγμές της ζωής και του έργου του αυστριακού εξπρεσιονιστή ζωγράφου Έγκον Σίλε, ο οποίος πέθανε σε νεαρή ηλικία - μόλις 28 ετών. Το έργο του υπήρξε καθοριστικό σε ότι αφορά στην αίσθηση του ερωτισμού στην ζωγραφική, μέσω της απεικόνισης του γυμνού γυναικείου σώματος, επηρεάζοντας πολλούς μεταγενέστερους καλλιτέχνες στο χώρο των εικαστικών. Η ταινία, εκτός του ότι αναδεικνύει την σκοτεινή αύρα και την τολμηρότητα των ερωτικών του συνθέσεων, είναι και μια καταγγελία του ηθικού συντηρητισμού, της λογοκρισίας και της καταπίεσης της ερωτικής έκφρασης στην αυστριακή κοινωνία στις αρχές του αιώνα, συνηγορώντας υπέρ της απόλυτης ελευθερίας στον χώρο των τεχνών, καθώς ο Σίλε καταδικάστηκε στην εποχή του με την κατηγορία της πορνογραφίας.

Καραβάτζιο (Μεγάλη Βρετανία, 1986)
Σκηνοθεσία - Σενάριο: Ντέρεκ Τζάρμαν. Έγχρωμη, 93’.

Ο βρετανός δημιουργός Ντέρεκ Τζάρμαν προετοίμαζε επτά χρόνια την ταινία για τον μεγάλο ζωγράφο της Αναγέννησης Καραβάτζιο, ο οποίος έζησε μια σύντομη και ταραχώδη ζωή, γεμάτη από έντονα πάθη και καταστροφικούς έρωτες. Το φιλμ είναι μια αντικομφορμιστική και ρηξικέλευθη βιογραφία του ζωγράφου, η οποία με άξονα μια de profundis εξομολόγηση του ετοιμοθάνατου καλλιτέχνη - που θα πεθάνει μαχαιρωμένος σ ’έναν καυγά-, σκιαγραφεί το πορτραίτο ενός καταραμένου κυριολεκτικά καλλιτέχνη που θα πληρώσει ακριβά την αντισυμβατική του συμπεριφορά και την ομοφυλοφιλία του. Ταυτόχρονα, η εποχή της Αναγέννησης κινηματογραφείται όχι μέσα από την μυθική ακτινοβόλα λάμψη της, αλλά ως μια ζοφερή περίοδος κοινωνικής παρακμής και ηθικής κατάπτωσης. Επίσης ο Τζάρμαν καταφέρνει, με μεγάλη σκηνοθετική επινοητικότητα, να τη συσχετίσει με το σήμερα, μέσα από μια σειρά αναχρονισμών σε σκηνογραφικό, ενδυματολογικό και ηχητικό επίπεδο, γεγονός που προσδίδει στην ταινία ένα δυσοίωνο σουρεαλιστικό ξένισμα.

Ο ζωγράφος Πικάσο (Ντοκιμαντέρ). (Ιταλία, 1955)

Σκηνοθεσία: Luciano Emmer. Έγχρωμο, 50’.

Αυτό το ντοκιμαντέρ, ένα από τα καλύτερα για την ζωή και το έργο του μεγαλοφυούς Πάμπλο Πικάσο, χωρισμένο σε έξι μέρη, καταγράφει την καλλιτεχνική του διαμόρφωση και πορεία: από τα πρώτα βήματα, τις επιρροές και τις αναζητήσεις του, μέχρι την περίοδο της ωριμότητας. Κινηματογραφώντας όχι μόνον τον ίδιο, εν ώρα εργασίας, αλλά και τους πίνακές του, καταγράφει την εξέλιξη ενός έργου που υπήρξε από τα πιο επιδραστικά για την τέχνη της ζωγραφικής στη διάρκεια του εικοστού αιώνα.

Bραβεία: Καλύτερου Ντοκιμαντέρ στο Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι (1956)

Βαν Γκογκ (Γαλλία, 1948). Σκηνοθεσία: Αλαιν Ρενιέ. Ασπρόμαυρο, 20’.

Πωλ Γκωγκέν (Γαλλία, 1950). Σκηνοθεσία:  Αλαιν Ρενιέ. Aσπρόμαυρο, 12’.

Τουλούζ Λωτρέκ (Γαλλία, 1950). Σκηνοθεσία:Ρομπέρ Χεσεν. Ασπρόμαυρο, 14’.

Γκουερνίκα  (Γαλλία, 1950). Σκηνοθεσία: Αλαιν Ρενιέ.. Ασπρόμαυρο, 12’.

Τρεις από τους πιο διάσημους ευρωπαίους ζωγράφους και ένας περίφημος πίνακας, αναδεικνύουν τις εκλεκτικές συγγένειες, τις διαχρονικές σχέσεις, τις οφειλές και τα εικαστικά «ανταποδοτικά τέλη», δηλαδή την οπτική μαγεία που προκύπτει από την όσμωση ανάμεσα στον κινηματογράφο και τη ζωγραφική.