ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΜΠΑΧΜΑΝ ΓΚΟΜΠΑΝΤΙ

Συνέντευξη Τύπου παραχώρησε την Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2012, στο πλαίσιο του 53ου φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο ιρανός δημιουργός, κουρδικής καταγωγής Μπαχμάν Γκομπαντί, παρουσία του διευθυντή του Φεστιβάλ κ. Δημήτρη Εϊπίδη. Η φετινή διοργάνωση πραγματοποιεί αφιέρωμα στο έργο του σκηνοθέτη, ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νέου ιρανικού κινηματογράφου. Παίρνοντας πρώτος το λόγο, ο κ. Εϊπίδης εξέφρασε την χαρά του για την παρουσία του Μπαχμάν Γκομπαντί στο 53ο ΦΚΘ, καθώς και τον θαυμασμό του για το έργο του. «Κάθε νέα ταινία του Μπαχμάν Γκομπαντί είναι για μένα γεγονός. Μένω πραγματικά έκπληκτος, αντιμετωπίζοντας το βάθος της γνώσης του, την αισθητική, την ευγένεια, το ύφος και την γραφή του», τόνισε ο κ. Εϊπίδης. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι, κατά την άποψή του, πρόκειται για έναν αληθινό δημιουργό, ενώ δεν παρέλειψε να του ευχηθεί καλή επιτυχία για την καινούργια του ταινία με τίτλο Η εποχή του ρινόκερου, ένα «μεγάλο αριστούργημα», όπως την αποκάλεσε, η οποία προβάλλεται στο φεστιβάλ.

«Είμαι πολύ χαρούμενος που βρίσκομαι εδώ για δεύτερη φορά έπειτα από δώδεκα χρόνια», δήλωσε ο Μπαχμάν Γκομπαντί, σχολιάζοντας παράλληλα ότι όλα έχουν αλλάξει πια. Ο σκηνοθέτης συμπλήρωσε ότι η τωρινή του επίσκεψη στο Φεστιβάλ είναι ιδιαίτερα σημαντική για τον ίδιο, εξαιτίας της αγάπης του για τις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου, τον οποίο τιμά η φετινή διοργάνωση μέσα από αφιέρωμα. Ο κ. Γκομπαντί αναφέρθηκε στη συνάντηση που είχε με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, μόλις τρεις εβδομάδες πριν από την είδηση του θανάτου του. «Είναι δύσκολο να εκφράσω τα συναισθήματα μου» είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας παράλληλα ότι ήταν μια πολύ άσχημη στιγμή για τον ίδιο και για τους Κούρδους του Ιράν.

Μιλώντας για τα συναισθήματα που του δημιούργησε η απόφαση να γυρίζει ταινίες εκτός Ιράν, ο Μπαχμάν Γκομπαντί σχολίασε: «Ήταν πολύ δύσκολο. Δεν ήθελα να φύγω από το Ιράν. Η κυβέρνηση με ανάγκασε». Ο ίδιος επεσήμανε ότι δεν αισθάνεται ο εαυτός του στο εξωτερικό, ενώ τόνισε ότι για να ξεπεράσει αυτή την κατάσταση, προσπάθησε να κρατήσει τον εαυτό του απασχολημένο. Η νέα του ταινία Η εποχή του ρινόκερου εμπνέεται από την αληθινή ιστορία ενός κούρδου ποιητή που φυλακίστηκε για 27 χρόνια από το ιρανικό καθεστώς. Ο Γκομπαντί υπογράμμισε σχετικά ότι πρόκειται κυρίως για μια ταινία προσωπική, που αναφέρεται στο να ζει κανείς εξόριστος. Ο ίδιος ο δημιουργός, εξάλλου, ζει αυτοεξόριστος από το 2009, αρχικά στο Ιράκ και στη συνέχεια στην Τουρκία.

Ερωτώμενος για τα μελλοντικά του σχέδια, ο κ. Γκομπαντί ανέφερε τρία πρότζεκτ με τα οποία ασχολείται αυτόν τον καιρό: Μια ταινία ανιμέισιον, παραγωγές ταινιών και ένα φεστιβάλ, του οποίου την έναρξη τοποθέτησε σε περίπου δυο χρόνια από τώρα. Στη συνέχεια, σχολίασε μια παλιότερη δήλωσή του σχετικά με το πως μικρός δεν αγαπούσε το σινεμά, αλλά πήγαινε με τον θείο του, γιατί του άρεσαν πολύ τα σάντουιτς που του αγόραζε στην προβολή. «Είναι αλήθεια, ήταν για μένα μια στιγμή απόλυτης ελευθερίας, απολάμβανα το σάντουιτς και την ελευθερία μου στην αίθουσα του σινεμά, μακριά απ΄ όλους. Μπορεί να μην θυμάμαι κανένα καρέ από τις ταινίες που έβλεπα τότε, αλλά θυμάμαι ακόμη τη γεύση και τη μυρωδιά του ψωμιού. Και ναι, αν πρέπει να είμαι ειλικρινής, ακόμη δεν αγαπάω το σινεμά» είπε, διευκρινίζοντας στη συνέχεια πως δεν είναι ευχαριστημένος από τις ταινίες του και ότι πάντα αμφιβάλλει. Ο κ. Γκομπαντί υπογράμμισε ότι ο κυριότερος λόγος που γυρίζει ταινίες είναι επειδή θέλει να κάνει κάτι για τους ανθρώπους, να δημιουργήσει κάτι γι' αυτούς. Αφού εξέφρασε τη λύπη του για το γεγονός ότι οι συμπατριώτες του δεν μπορούν να δουν τις ταινίες του, ερωτήθηκε εάν θεωρεί ότι είναι δυνατόν να αλλάξει αυτή η κατάσταση. «Ναι, 100%. Μέσα σε ένα ή δυο χρόνια, θεωρώ. Η νέα γενιά είναι το 70% του Ιράν και περιμένουν να βρούνε λίγο χώρο, λίγο χρόνο για να ξυπνήσουν, να κάνουν κάτι. Αυτή η κυβέρνηση δεν μπορεί να υπάρχει σε αυτή τη χώρα. Δεν είναι Ιρανοί. Εάν είναι Ιρανοί, γιατί ένας σκηνοθέτης σαν κι εμένα ή άλλοι καλλιτέχνες αφήνουν το Ιράν; Επειδή είναι ευχαριστημένοι με αυτή τη κατάσταση; Όχι βέβαια. Πρόκειται για ανθρώπους που επιτέθηκαν, εισέβαλλαν στη χώρα μου» τόνισε ο σκηνοθέτης, προσθέτοντας ότι αισθάνεται σαν να του έχουν κλείσει το στόμα.

Στη νέα ταινία του Μπαχμάν Γκομπαντί πρωταγωνιστεί ο Μπεχρούζ Βοσουγκί, ο οποίος είχε επίσης προβλήματα με την λογοκρισία του καθεστώτος, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα και παρ΄ ότι ήταν ένας από τους πιο δημοφιλείς ηθοποιούς του Ιράν, είχε περισσότερα από 30 χρόνια να κάνει σινεμά. Ερωτώμενος για το πώς αισθάνθηκε που συνάντησε κάποιον στην ίδια κατάσταση με εκείνον, ο κ. Γκομπαντί ανέφερε: «Γνώρισα τον Βοσουγκί πριν από έξι χρόνια στο Λος Άντζελες, του έδωσα μια ιδέα για ταινία και του άρεσε. Πήγα στο Ιράν και προσπάθησα να μιλήσω με τον ιρανό πρόεδρο, ο οποίος μου είπε πως δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Είπα λοιπόν τότε στον Μπεχρούζ ότι μια μέρα πρέπει να βρούμε τη σωστή στιγμή για να κάνουμε μια ταινία μαζί. Ήταν ο ήρωας μου. Ακόμα βλέποντάς τον έχω τα ίδια συναισθήματα με τότε που ήμουν στην μικρή πόλη μου και έβλεπα μια από τις ταινίες στις οποίες πρωταγωνιστούσε. Είναι ένας καταπληκτικός ηθοποιός, ο οποίος για 35 χρόνια δεν μπορούσε να βρει δουλειά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όταν ήταν θλιμμένος, θλιβόμουν κι εγώ αλλά και η κάμερα μου, όπως φυσικά και ολόκληρη η ταινία μου.

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το πώς πιστεύει ότι μπορεί να βοηθήσει τη χώρα του κάνοντας ταινίες εκτός Ιράν, ο Μπαχμάν Γκομπαντί επεσήμανε: «Σίγουρα μπορώ να κάνω κάτι τέτοιο. Τώρα μπορώ να κάνω πολλά όμορφα πράγματα. Είμαι ελεύθερος, μπορώ να πάω παντού και μπορώ να ασχοληθώ με όλα τα θέματα. Θυμάμαι πως όταν βρισκόμουν στα γυρίσματα μιας σημαντικής ταινίας, το υπουργείο πολιτισμού επικοινώνησε μαζί μου, λέγοντάς μου ‘’ακούσαμε ότι κάνεις μια ταινία στην κουρδική γλώσσα. Σταμάτα το. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις την κουρδική γλώσσα μόνο στο 20% της ταινίας’’. Τώρα δεν έχω αυτόν τον φόβο. Δεν φοβάμαι κανέναν. Θα κάνω μια ταινία όπως θέλω εγώ. Ο παλιός Μπαχμάν έχει πεθάνει. Είμαι τεσσάρων χρονών τώρα. Νέες ιδέες, νέα συναισθήματα, νέο σινεμά. Μπορώ να κάνω πολύ καλές ταινίες». Και πρόσθεσε: «Για παράδειγμα, όσον αφορά στο φεστιβάλ που ανέφερα προηγουμένως, θα ήθελα να κάνω ένα ψηφιακό εργαστήριο, ένα εργαστήριο για σκηνοθέτες, για ηχολήπτες κλπ. Τώρα μπορώ να το κάνω δέκα φορές πιο εύκολα, ειδικά για τους νέους κούρδους κινηματογραφιστές».

ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΠΕΧΡΟΥΖ ΒΟΣΟΥΓΚΙ

Τιμητική εκδήλωση για το σύνολο του έργου του σπουδαίου ιρανού ηθοποιού Μπεχρούζ Βοσουγκί πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 4 Νοεμβρίου 2012, στο Ολύμπιον, στο πλαίσιο του 53ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, παρουσία του διευθυντή του ΦΚΘ, κ. Δημήτρη Εϊπίδη και του σκηνοθέτη Μπαχμάν Γκομπαντί, στο έργο του οποίου πραγματοποιεί αφιέρωμα η διοργάνωση.

«Ο Μπεχρούζ Βοσουγκί είναι ένας θρύλος του ιρανικού σινεμά. Για περισσότερο από 40 χρόνια και με 90 ταινίες στο ενεργητικό του, έχει γράψει το δικό του ξεχωριστό κεφάλαιο στην ιστορία του ιρανικού κινηματογράφου. Σε πολύ λίγο θα δείτε την ώριμη, ευαίσθητη, εξαιρετική ερμηνεία του στην τελευταία ταινία του Μπαχμάν Γκομπαντί, Η εποχή του ρινόκερου», τόνισε στο χαιρετισμό του ο διευθυντής του ΦΚΘ Δημήτρης Εϊπίδης.

Ο τιμώμενος ηθοποιός δεν κατάφερε να παραστεί στην τελετή βράβευσής του, εξαιτίας ενός ατυχήματος που δεν του επέτρεψε να ταξιδέψει. Ωστόσο απέστειλε επιστολή, την οποία και απηύθυνε στους παρευρισκόμενους. «Είναι πολύ δύσκολο να σας περιγράψω με λόγια τι σήμαινε για μένα να κάνω την ταινία Η εποχή του ρινόκερου μετά από 30 χρόνια απουσίας από την οθόνη και την πνευματική εμπειρία που τη συνόδευσε. Ίσως ο καλύτερος τρόπος να το θέσω είναι πως ήμουν σαν τον άντρα της ταινίας, ένας μοναχικός άνθρωπος που περιπλανιόταν στην έρημο, αναζητώντας μια γουλιά νερό. Με την Εποχή του ρινόκερου έφτασα στην πηγή από όπου ήπια και με τα δυο χέρια. Ήταν μεγάλη ανακούφιση». Τέλος, ο Μπεχρούζ Βοσουγκί εξέφρασε την ευχή το κοινό να κρατήσει στην καρδιά του από την ταινία «όσα έδωσα και εγώ από τη δική μου».

Την τιμητική πλακέτα παρέλαβε εκ μέρους του Μπεχρούζ Βοσουγκί ο σκηνοθέτης της ταινίας, Μπαχμάν Γκομπαντί. Στο σύντομο χαιρετισμό του εξέφρασε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι βρίσκεται και πάλι στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, μετά από 12 χρόνια, οπότε παρουσίασε την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους Μεθυσμένα άλογα. Σε αυτό το διάστημα, και μετά την ταινία Ποιος φοβάται τους γάτους της Περσίας; ο σκηνοθέτης αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Ιράν και μετά από μια περιπλάνηση στο Παρίσι και το Βερολίνο κατέληξε στην Κωνσταντινούπολη. «Ο πόνος του ξεριζωμού είναι σαν το δηλητήριο που σε τρώει. Ένιωσα ότι φεύγει η ζωή από μέσα μου. Όπως ο Μπεχρούζ Βοσουγκί που η ζωή του ήταν το σινεμά αλλά επί 30 χρόνια δεν μπορούσε να παίξει, όπως ο ήρωας της ταινίας ποιητής Σαχέλ που ήταν φυλακισμένος επί τρεις δεκαετίες, έτσι κι εγώ αισθανόμουν φυλακισμένος. Μέσα από την Εποχή του ρινόκερου θέλησα να εκφράσω τη μοναξιά που ένιωσα. Ακολούθησα τους ρυθμούς των ποιημάτων. Η ταινία μου αφορά σε κάθε είδους φυλάκιση, όποια μορφή μπορεί να πάρει. Με έκανε να κοιτάξω την αιχμαλωσία και το θάνατο στα μάτια, και τελικά ξαναγεννήθηκα».

Ο Μπαχμάν Γκομπαντί αφιέρωσε την προβολή στον σκηνοθέτη Θόδωρο Αγγελόπουλο. Όπως είπε «ήταν ο πρώτος σκηνοθέτης, που τουλάχιστον γνωρίζω εγώ, ο οποίος χρησιμοποίησε κουρδόφωνους χαρακτήρες στις ταινίες του. Ήταν η πρώτη φορά που άκουσα τη μητρική μου γλώσσα στη μεγάλη οθόνη. Αυτό με έκανε να πιστέψω ότι ως Κούρδος δεν είμαι άνθρωπος δεύτερης κατηγορίας, ότι η φωνή μου μπορεί να ακουστεί και να μετρήσει. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος μου έδωσε την ελπίδα και την ενέργεια για να γίνω κινηματογραφιστής».